Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

turn the wind

  • 1 sisto

    sisto, stĭti (Charis. p. 220, and Diom. p. 369, give steti for both sisto and sto, confining stiti to the compounds of both. But steti, as perfect of sisto, is late jurid. Lat., and perh. dub.;

    for steterant,

    Verg. A. 3, 110;

    steterint,

    id. ib. 3, 403; Liv. 8, 32, 12, belong to stare; cf. also Gell. 2, 14, 1 sqq.; and v. Neue, Formenl. 2, 461 sq.), stătum [root stă, strengthened by reduplication; cf. histêmi], used in two general senses, I. To cause to stand, place, = colloco, pono; II. To stand, be placed, = sto.
    I.
    Sistere, in gen., = collocare (in class. prose only in the partic. uses, v. A. 4. C. and D., infra).
    A.
    Causative, with acc.
    1.
    To place = facere ut stet; constr. with in and abl., with abl. alone, and with ad, super, etc., and acc.:

    O qui me gelidis in vallibus Haemi Sistat,

    Verg. G. 2, 489:

    tertia lux classem Cretaeis sistet in oris,

    id. A. 3, 117 (classis stat;

    v. sto): inque tuo celerem litore siste gradum,

    Ov. H. 13, 102 (cf. infra, III. 2. A.):

    jaculum clamanti (al. clamantis) sistit in ore,

    plants the dart in his face, Verg. A. 10, 323:

    disponit quas in fronte manus, medio quas robore sistat,

    Stat. Th. 7, 393:

    (equum ligneum) sacratā sistimus arā,

    Verg. A. 2, 245:

    aeternis potius me pruinis siste,

    Stat. Th. 4, 395: ut stata (est) lux pelago, as soon as light was set ( shone) on the sea, id. ib. 5, 476:

    victima Sistitur ante aras,

    Ov. M. 15, 132:

    quam (suem) Aeneas ubi... sistit ad aram,

    Verg. A. 8, 85:

    post haec Sistitur crater,

    Ov. M. 8, 669: vestigia in altero (monte) sisti (non posse), that no footprints can be placed ( made) on the other mountain, Plin. 2, 96, 98, § 211:

    cohortes expeditas super caput hostium sistit,

    Tac. H. 3, 77; cf. id. A. 12, 13; Stat. Th. 4, 445; Sil. 4, 612. —
    2.
    To place, as the result of guidance or conveyance; hence, to convey, to send, lead, take, conduct to, = facere ut veniat; constr. with in and abl., with abl. alone, and with advv. of place: officio meo ripā sistetur in illā Haec, will be carried by me to, etc., Ov. M. 9, 109:

    terrā sistēre petitā,

    id. ib. 3, 635:

    (vos) facili jam tramite sistam,

    Verg. A. 6, 676:

    ut eum in Syriā aut Aegypto sisterent orabat,

    to convey him to, Tac. H. 2, 9.—So with hic (= in with abl.) or huc (= in with acc.):

    hic siste patrem,

    Sen. Phoen. 121:

    Annam huc siste sororem,

    Verg. A. 4, 634.—
    3.
    To place an army in order of battle, draw up, = instruere:

    aciem in litore sistit,

    Verg. A. 10, 309; cf.:

    sistere tertiam decimam legionem in ipso aggere jubet,

    Tac. H. 3, 21.—
    4.
    Se sistere = to betake one's self, to present one's self, to come (so twice in Cicero's letters):

    des operam, id quod mihi affirmasti, ut te ante Kal. Jan., ubicumque erimus, sistas,

    Cic. Att. 3, 25:

    te vegetum nobis in Graeciā sistas,

    id. ib. 10, 16, 6 (cf. infra, E.):

    hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit,

    Verg. A. 11, 853.—
    5.
    With two acc. (cf.: praesto, reddo) = to cause to be in a certain condition, to place, etc.; often with dat. of interest (ante- and post-class., and poet.; cf.

    supra, 4.): ego vos salvos sistam,

    I will place you in safety, see you to a safe place, Plaut. Rud. 4, 4, 5:

    omnia salva sistentur tibi,

    all will be returned to you in good order, id. ib. 5, 3, 3; so,

    suam rem sibi salvam sistam,

    id. Poen. 5, 2, 123; cf.:

    rectius tacitas tibi res sistam, quam quod dictum est mutae mulieri,

    will keep your secrets, id. ib. 4, 2, 54:

    neque (dotem) incolumem sistere illi, et detraxe autument,

    that you deliver it entire to her, id. Trin. 3, 3, 15:

    cum te reducem aetas prospera sistet,

    Cat. 64, 238: tu modo servitio vacuum me siste (= praesta) superbo, set me free from, Prop. 4, 16 (3, 17), 42:

    tutum patrio te limine sistam,

    will see you safe home, Verg. A. 2, 620:

    praedā onustos triumphantesque mecum domos reduces sistatis,

    Liv. 29, 27, 3 Weissenb. ad loc.:

    Pelasgis siste levem campum,

    Stat. Th. 8, 328:

    modo se isdem in terris victorem sisterent,

    Tac. A. 2, 14:

    operā tuā sistas hunc nobis sanum atque validum,

    give him back to us, safe and sound, Gell. 18, 10, 7: ita mihi salvam ac sospitem rempublicam sistere in suā sede liceat, Aug. ap. Suet. Aug. 28.—
    b.
    Neutr, with double nom., = exsistere, to be, to become: judex extremae sistet vitaeque necisque, he will become a judge, etc., Manil. 4, 548 (dub.):

    tempora quod sistant propriis parentia signis,

    id. 3, 529 (dub.; al. sic stant; cf. infra, II.).—
    B.
    As neuter verb, to stand, rest, be placed, lie ( poet.);

    constr. like sto: ne quis mihi obstiterit obviam, nam qui obstiterit, ore sistet,

    will lie on his face, Plaut. Capt. 4, 2, 13 Brix ad loc.: (nemo sit) tantā gloriā... quin cadat, quin capite sistat, will be placed or stand on his head, id. Curc. 2, 3, 8:

    ibi crebro, credo, capite sistebant cadi,

    id. Mil. 3, 2, 36 Lorenz (Brix, hoc illi crebro capite):

    ipsum si quicquam posse in se sistere credis,

    to rest upon itself, Lucr. 1, 1057:

    neque posse in terrā sistere terram,

    nor can the earth rest upon itself, id. 2, 603:

    at conlectus aquae... qui lapides inter sistit per strata viarum,

    id. 4, 415:

    incerti quo fata ferant, ubi sistere detur,

    to rest, to stay, Verg. A. 3, 7; cf.:

    quaesitisque diu terris, ubi sistere detur,

    Ov. M. 1, 307. —
    C.
    As jurid. term.
    1.
    In both a causative and neuter sense = to produce in court, or to appear in court after being bound over by the judge or by promise to the adversary (vadimonium); constr. either absol. or with the dat. of the adversary to whom the promise is made (alicui sisti), to appear upon somebody's demand; also, in judicio sisti. The present active is either used reflexively (se sistere = to appear), or with a transitive object (sistere aliquem = to produce in court one in whose behalf the promise has been made). The present passive, sisti, sistendus, sistitur, = to appear or to be produced. The perfect act., stiti, stitisse, rarely the perfect passive, status sum, = to have appeared, I appeared. So in all periods of the language:

    cum autem in jus vocatus fuerit adversarius, ni eo die finitum fuerit negotium, vadimonium ei faciendum est, id est ut promittat se certo die sisti,

    Gai. 4, 184:

    fit ut Alfenus promittat, Naevio sisti Quinctium,

    that Quinctius would be forthcoming upon Naevius's complaint, Cic. Quint. 21, 67; cf. id. ib. 8, 30 (v. infra, B.):

    testificatur, P. Quinctium non stitisse, et se stitisse,

    id. ib. 6, 25:

    quin puellam sistendam promittat (= fore ut puella sistatur in judicio),

    Liv. 3, 45, 3:

    interrogavit quisquam, in quem diem locumque vadimonium promitti juberet, et Scipio manum ad ipsam oppidi, quod obsidebatur, arcem protendens: Perendie sese sistant illo in loco,

    Gell. 7, 1, 10:

    si quis quendam in judicio sisti promiserit, in eādem causā eum debet sistere,

    Dig. 2, 11, 11:

    si servum in eādem causā sistere promiserit, et liber factus sistatur,... non recte sistitur,

    ib. 2, 9, 5:

    sed si statu liberum sisti promissum sit, in eādem causā sisti videtur, quamvis liber sistatur,

    ib. 2, 9, 6:

    cum quis in judicio sisti promiserit, neque adjecerit poenam si status non esset,

    ib. 2, 6, 4:

    si quis in judicio secundum suam promissionem non stitit,

    ib. 2, 11, 2, § 1; cf. ib. 2, 5, 1; 2, 8, 2; 2, 11, 2, § 3.—
    2.
    Vadimonium sistere, to present one's self in court, thus keeping the solemn engagement (vadimonium) made to that effect; lit., to make the vadimonium stand, i. e. effective, opp. deserere vadimonium = not to appear, to forfeit the vadimonium. The phrase does not occur in the jurists of the Pandects, the institution of the vadimonium being abolished by Marcus Aurelius. It is found in the following three places only: quid si vadimonium capite obvoluto stitisses? Cat. ap. Gell. 2, 14, 1: ut Quinctium sisti Alfenus promitteret. Venit Romam Quinctius;

    vadimonium sistit,

    Cic. Quint. 8, 30:

    ut nullum illa stiterit vadimonium sine Attico,

    Nep. Att. 9; Gai. 4, 185; cf. diem sistere under status, P. a. infra.—
    D.
    Transf., out of judicial usage, in gen., = to appear or present one's self, quasi ex vadimonio; constr. absol. or with dat. of the person entitled to demand the appearance:

    ubi tu es qui me vadatus's Veneriis vadimoniis? Sisto ego tibi me, et mihi contra itidem ted ut sistas suadeo (of a lover's appointment),

    Plaut. Curc. 1, 3, 5; so,

    tibi amatorem illum alacrem vadimonio sistam,

    produce, App. M. 9, p. 227, 14:

    nam promisimus carnufici aut talentum magnum, aut hunc hodie sistere,

    Plaut. Rud. 3, 4, 73:

    vas factus est alter ejus sistendi, ut si ille non revertisset, moriendum esset sibi,

    Cic. Off. 3, 10, 45. —
    E.
    Fana sistere, acc. to Festus anciently used, either = to place ( secure and fix places for) temples in founding a city, or to place the couches in the lectisternia:

    sistere fana, cum in urbe condendā dicitur, significat loca in oppido futurorum fanorum constituere: quamquam Antistius Labeo, in commentario XV. juris pontificii ait fana sistere esse lectisternia certis locis et diebus habere,

    Fest. p. 267 Lind. To this usage Plaut. perh. alludes:

    apud illas aedis sistendae mihi sunt sycophantiae,

    the place about that house I must make the scene of my tricks, Plaut. Trin. 4, 2, 25.—
    F.
    Sistere monumenta, etc., or sistere alone, to erect statues, etc. (= statuere; post-class. and rare;

    mostly in Tac.): ut apud Palatium effigies eorum sisteret,

    Tac. A. 15, 72:

    cum Augustus sibi templum sisti non prohibuisset,

    id. ib. 4 37:

    at Romae tropaea de Parthis arcusque sistebantur,

    id. ib. 15, 18:

    monuere ut... templum iisdem vestigiis sisteretur,

    id. H. 4, 53:

    sistere monumenta,

    Aus. Ep. 24, 55: Ast ego te... Carthaginis arce Marmoreis sistam templis (cf. histanai tina), Sil. 8, 231; v. statuo.
    II.
    Sistere = to cause what is tottering or loose to stand firm, to support or fasten; and neutr., to stand firm.
    A.
    Causative (rare;

    perh. not in class. prose) = stabilire: sucus... mobilis (dentes) sistit,

    Plin. 20, 3, 8, § 15; and trop.: hic (Marcellus) rem Romanam magno turbante tumultu Sistet (cf.: respublica stat;

    v. sto),

    Verg. A. 6, 858; cf.:

    non ita civitatem aegram esse, ut consuetis remediis sisti posset,

    Liv. 3, 20, 8 (where sisti may be impers.; v. infra, III. C.).—
    B.
    Neutr., to stand firm, to last, = stare:

    nec mortale genus, nec divum corpora sancta Exiguom possent horai sistere tempus,

    Lucr. 1, 1016: qui rem publicam sistere negat posse, nisi ad equestrem ordinem judicia referantur, Cotta ap. Cic. Verr. 2, 3, 96, § 223.—
    2.
    Neutr., to stand firm, to resist:

    nec quicquam Teucros Sustentare valet telis, aut sistere contra,

    Verg. A. 11, 873; so with dat. = resistere:

    donec Galba, inruenti turbae neque aetate neque corpore sistens, sella levaretur,

    Tac. H. 1, 35; cf. sisti = resistere, III. B. 1. f. infra.
    III.
    Sistere = to stand still, and to cause to stand still.
    A.
    Neutr. = stare (rare; in Varr., Tac., and the poets).
    a.
    To stand still:

    solstitium dictum est quod sol eo die sistere videatur,

    Varr. L. L. 5, p. 53 (Bip.):

    sistunt amnes,

    Verg. G. 1, 479:

    incurrit, errat, sistit,

    Sen. Herc. Oet. 248.—
    b.
    To remain, stop:

    Siste! Quo praeceps ruis?

    Sen. Thyest. 77; id. Oedip. 1050:

    vis tu quidem istum intra locum sistere?

    will you remain in that position? Tac. A. 4, 40.—
    c.
    Trop., to stop, not to go any farther:

    depunge, ubi sistam,

    Pers. 6, 79:

    nec in Hectore tracto sistere,

    to stop at the dragging of Hector, Stat. Achill. 1, 7.—
    d.
    To cease (dub.):

    hactenus sistat nefas' pius est,

    if his crime ceases here, he will be pious, Sen. Thyest. 744 (perh. act., to stop, end).—
    B.
    Causative (not ante-Aug.; freq. in Tac., Plin., and the poets).
    1.
    To arrest, stop, check an advancing motion.
    a.
    With gradum:

    plano sistit uterque gradum,

    arrest their steps, Prop. 5 (4), 10, 36; Verg. A. 6, 465:

    siste properantem gradum,

    Sen. Herc. Fur. 772:

    repente sistunt gradum,

    Curt. 4, 6, 14. —With pedem, Ov. R. Am. 80.—
    b.
    With fugam, to stop, stay, check, stem, arrest the flight:

    fugam foedam siste,

    Liv. 1, 12, 5:

    si periculo suo fugam sistere posset,

    id. 30, 12, 1; so Curt. 8, 14, 37; 4, 16, 2; 8, 3, 2; Tac. A. 12, 39.—
    c.
    Of vehicles, horses, etc.:

    esseda siste,

    Prop. 2, 1, 76:

    equos,

    Verg. A. 12, 355:

    quadrijugos,

    Stat. Achill. 2, 429; so id. Th. 5, 364.—
    d.
    With iter, to arrest the advance of an army, to halt:

    exercitus iter sistit,

    Tac. H. 3, 50.—
    e.
    With bellum, to halt (cf. infra, D.):

    Aquilejae sisti bellum expectarique Mucianum jubebat,

    Tac. H. 3, [p. 1712] 8.—
    f.
    Of living objects, in gen.
    (α).
    To arrest their course, make them halt:

    aegre coercitam legionem Bedriaci sistit,

    Tac. H. 2, 23:

    festinantia sistens Fata,

    staying the hurrying Fates, Stat. S. 3, 4, 24.—So, se sistere with ab, to desist from:

    non prius se ab effuso cursu sistunt,

    Liv. 6, 29, 3; hence, to arrest by wounding, i. e. to wound or kill:

    aliquem cuspide,

    Sil. 1, 382; 1, 163; so,

    cervum vulnere sistere,

    id. 2, 78.—
    (β).
    To stop a hostile attack of persons, to resist them, ward them off:

    ut non sisterent modo Sabinas legiones, sed in fugam averterent,

    Liv. 1, 37, 3:

    ibi integrae vires sistunt invehentem se jam Samnitem,

    id. 10, 14, 18:

    nec sisti vis hostium poterat,

    Curt. 5, 3, 11:

    nec sisti poterant scandentes,

    Tac. H. 3, 71; 5, 21. —
    g.
    Trop., to stop the advance of prices:

    pretia augeri in dies, nec mediocribus remediis sisti posse,

    Tac. A. 3, 52.—
    2. a.
    Of water:

    sistere aquam fluviis,

    Verg. A. 4, 489:

    amnis, siste parumper aquas,

    Ov. Am. 3, 6, 2:

    quae concita flumina sistunt,

    id. M. 7, 154:

    sistito infestum mare,

    calm, Sen. Agam. 523; cf. Ov. M. 7, 200; id. H. 6, 87; Plin. 28, 8, 29, § 118.—
    b.
    Of blood and secretions:

    (ea) quibus sistitur sanguis parari jubet,

    Tac. A. 15, 54:

    sanguinem,

    Plin. 20, 7, 25, § 59; 28, 18, 73, § 239; 27, 4, 5, § 18:

    haemorrhoidum abundantiam,

    id. 27, 4, 5, § 19:

    fluctiones,

    id. 20, 8, 27, § 71, 34, 10, 23, § 105; 35, 17, 57, § 195:

    nomas,

    id. 30, 13, 39, § 116; 24, 16, 94, § 151:

    mensis,

    id. 23, 6, 60, § 112:

    vomitiones,

    id. 20, 20, 81, § 213:

    alvum bubus,

    id. 18, 16, 42, § 143:

    alvum,

    stop the bowels, id. 23, 6, 60, § 113; 22, 25, 59, § 126; 20, 5, 18, § 37:

    ventrem,

    id. 20, 23, 96, § 256; Mart. 13, 116.—
    3.
    To arrest the motion of life, make rigid:

    ille oculos sistit,

    Stat. Th. 2, 539.—
    4.
    To end, put an end to (= finem facere alicui rei); pass., to cease:

    querelas,

    Ov. M. 7, 711:

    fletus,

    id. ib. 14, 835:

    lacrimas,

    id. F. 1, 367; 480; 6, 154:

    minas,

    id. Tr. 1, 2, 60:

    opus,

    id. H. 16 (17), 266; id. M. 3, 153:

    labores,

    id. ib. 5, 490:

    furorem,

    Stat. Th. 5, 663:

    furialem impetum,

    Sen. Med. 157; id. Agam. 203:

    pace tamen sisti bellum placet,

    Ov. M. 14, 803:

    antequam summa dies spectacula sistat,

    id. F. 4, 387:

    sitim sistere,

    to allay, id. P. 3, 1, 18:

    nec primo in limine sistit conatus scelerum,

    suppresses, Stat. S. 5, 2, 86:

    ruinas,

    to stop destruction, Plin. Pan. 50, 4:

    ventum,

    to ward off, turn the wind, id. Ep. 2, 17, 17;

    (motus terrae) non ante quadraginta dies sistuntur, = desinunt,

    Plin. 2, 82, 84, § 198.—
    5.
    Sistere with intra = to confine, keep within:

    transgresso jam Alpes Caecina, quem sisti intra Gallias posse speraverant,

    Tac. H. 2, 11:

    dum populatio lucem intra sisteretur,

    provided the raids were confined to day-time, id. A. 4, 48. —
    C.
    Impers. and trop., to arrest or avoid an impending misfortune, or to stand, i. e. to endure; generally in the form sisti non potest (more rarely: sisti potest) = it cannot be endured, a disaster cannot be avoided or met (once in Plaut.; freq. in Liv.; sometimes in Tac.; cf., in gen., Brix ad Plaut. Trin. 720; Drak. ad Liv. 3, 16, 4; Weissenb. ad Liv. 2, 29, 8; Gronov. ad Liv. 4, 12, 6; Beneke ad Just. 11, 1, 6).
    1.
    Without a subject, res or a noun of general import being understood:

    quid ego nunc agam, nisi ut clipeum ad dorsum accommodem, etc.? Non sisti potest,

    it is intolerable, Plaut. Trin. 3, 2, 94:

    totam plebem aere alieno demersam esse, nec sisti posse nisi omnibus consulatur,

    Liv. 2, 29, 8:

    si domestica seditio adiciatur, sisti non posse,

    the situation will be desperate, id. 45, 19, 3:

    si quem similem priore anno dedissent, non potuisse sisti,

    id. 3, 9, 8:

    vixque concordiā sisti videbatur,

    that the crisis could scarcely be met, even by harmonious action, id. 3, 16, 4:

    qualicunque urbis statu, manente disciplinā militari sisti potuisse,

    these evils were endurable, id. 2, 44, 10: exercitum gravi morbo affectari, nec sisti potuisse ni, etc., it would have ended in disaster, if not, etc., id. 29, 10, 1:

    qui omnes populi si pariter deficiant, sisti nullo modo posse,

    Just. 11, 1, 6 Gronov. ad loc.; cf. Liv. 3, 20, 8 supra, II. A. 1.— Rarely with a subject-clause understood: nec jam sisti poterat, and it was no longer tolerable, i. e. that Nero should disgrace himself, etc., Tac. A. 14, 14.—
    2.
    Rarely with quin, to prevent etc. (pregn., implying also the stopping of something; cf.

    supra, III. B. 1.): neque sisti potuit quin et palatium et domus et cuncta circum haurirentur (igni),

    Tac. A. 15, 39.—Hence, stătus, a, um, P. a., as attribute of nouns, occurs in several conventional phrases, as relics of archaic usage.
    A.
    Status (condictusve) dies cum hoste, in the XII. Tables, = a day of trial fixed by the judge or agreed upon with the adversary;

    esp., a peregrinus (= hostis),

    Cic. Off. 1, 12, 37. It presupposes a phrase, diem sistere, prob.=vadimonium sistere (v. supra, I. C. 2.). Such an appointment was an excuse from the most important public duties, even for soldiers from joining the army, Cinc. ap. Gell. 16, 4, 4.—

    Hence, transf.: si status condictus cum hoste intercedit dies, tamen est eundum quo imperant,

    i. e. under all circumstances we must go, Plaut. Curc. 1, 1, 5.—
    B.
    In certain phrases, appointed, fixed, regular (cf. statutus, with which it is often confounded in MSS.):

    status dies: tres in anno statos dies habere quibus, etc.,

    Liv. 39, 13, 8:

    stato loco statisque diebus,

    id. 42, 32, 2; so id. 5, 52, 2; 27, 23 fin.:

    stato lustri die,

    Sen. Troad. 781:

    status sacrificii dies,

    Flor. 1, 3, 16:

    statum tempus, statā vice, etc.: lunae defectio statis temporibus fit,

    Liv. 44, 37 init.; so id. 28, 6, 10:

    stato tempore,

    Tac. A. 12, 13; id. H. 4, 81; Plin. 11, 37, 65, § 173:

    stata tempora (partus),

    Stat. Achill. 2, 673:

    adeo in illā plagā mundus statas vices temporum mutat,

    Curt. 8, 19, 13; so id. 9, 9, 9; 5, 1, 23; so, feriae, etc.: feriae statae appellabantur quod certo statutoque die observarentur, Paul. ex Fest. p. 69 Lind.:

    stata quinquennia,

    Stat. S. 5, 3, 113:

    stata sacra or sacrificia: stata sacrificia sunt quae certis diebus fieri debent,

    Fest. p. 264 Lind.:

    proficiscuntur Aeniam ad statum sacrificium,

    Liv. 40, 4, 9; 23, 35, 3; 5, 46, 2; 39, 13, 8; Cic. Mil. 17, 45:

    solemne et statum sacrificium (al. statutum),

    id. Tusc. 1, 47, 113; so Liv. 23, 35, 3:

    stata sacra,

    Ov. F. 2, 528; Stat. Th. 1, 666:

    stata foedera,

    id. ib. 11, 380:

    status flatus,

    Sen. Ben. 4, 28:

    stati cursus siderum,

    Plin. 18, 29, 69, § 291 (different: statae stellae = fixed stars, Censor. D. N. 8, belonging to II. 2. supra): statae febres, intermittent fevers, returning regularly, Plin. 28, 27, 28, § 107.—
    C.
    Moderate, average, normal:

    inter enim pulcherrimam feminam et deformissimam media forma quaedam est, quae et a nimio pulcritudinis periculo et a summo deformitatis odio vacat, qualis a Q. Ennio perquam eleganti vocabulo stata dicitur...Ennius autem eas fere feminas ait incolumi pudicitia esse quae statā formā forent,

    Gell. 5, 11, 12 -14 (v. Enn. Trag. p. 133 Vahl.).

    Lewis & Short latin dictionary > sisto

  • 2 cado

    cădo, cĕcĭdi, cāsum, 3 ( part. pres. gen. plur. cadentūm, Verg. A. 10, 674; 12, 410), v. n. [cf. Sanscr. çad-, to fall away].
    I.
    Lit.
    A.
    In an extended sense, to be driven or carried by one ' s weight from a higher to a lower point, to fall down, be precipitated, sink down, go down, sink, fall (so mostly poet.; in prose, in place of it, the compounds decĭdo, occĭdo, excĭdo, etc.; cf. also ruo, labor;

    opp. surgo, sto): tum arbores in te cadent,

    Plaut. Men. 2, 3, 25: (aves) praecipites cadunt in terram aut in aquam, fall headlong to the earth or into the water, Lucr. 6, 745; cf. id. 6, 828;

    imitated by Verg.: (apes) praecipites cadunt,

    Verg. G. 4, 80:

    nimbus, Ut picis e caelo demissum flumen, in undas Sic cadit, etc.,

    Lucr. 6, 258:

    cadit in terras vis flammea,

    id. 2, 215; so with in, id. 2, 209; 4, 1282; 6, 1006; 6, 1125; Prop. 4 (5), 4, 64:

    in patrios pedes,

    Ov. F. 2, 832.—With a different meaning:

    omnes plerumque cadunt in vulnus,

    in the direction of, towards their wound, Lucr. 4, 1049; cf.:

    prolapsa in vulnus moribunda cecidit,

    Liv. 1, 58, 11:

    cadit in vultus,

    Ov. M. 5, 292:

    in pectus,

    id. ib. 4, 579.—Less freq. with ad:

    ad terras,

    Plin. 2, 97, 99, § 216:

    ad terram,

    Quint. 5, 10, 84.—The place from which is designated by ab, ex, de:

    a summo cadere,

    Plaut. Mil. 4, 4, 15:

    a mento cadit manus,

    Ov. F. 3, 20:

    aves ab alto,

    Plin. 10, 38, 54, § 112:

    ut cadat (avis) e regione loci,

    Lucr. 6, 824:

    ex arbore,

    Plin. 17, 20, 34, § 148; Dig. 50, 16, 30, § 4; 18, 1, 80, § 2:

    cecidisse de equo dicitur,

    Cic. Clu. 62, 175:

    cadere de equo,

    Plaut. Mil. 3, 1, 125 (for which Cæsar, Nepos, and Pliny employ decidere):

    de manibus arma cecidissent,

    Cic. Phil. 14, 7, 21; cf.:

    de manibus civium delapsa arma ipsa ceciderunt,

    id. Off. 1, 22, 77:

    cadunt altis de montibus umbrae,

    Verg. E. 1, 84:

    de caelo,

    Lucr. 5, 791; Ov. M. 2, 322:

    de matre (i. e. nasci),

    Claud. in Rufin. 1, 92.—With per:

    per inane profundum,

    Lucr. 2, 222:

    per aquas,

    id. 2, 230:

    per salebras altaque saxa,

    Mart. 11, 91; cf.:

    imbre per indignas usque cadente genas,

    Ov. Tr. 1, 3, 18.—With the adverb altius: altius atque cadant summotis nubibus imbres, and poured forth from a greater height, etc., Verg. E. 6, 38.—And absol.:

    folia nunc cadunt,

    Plaut. Men. 2, 3, 24; Ter. Ad. 1, 1, 12; Lucr. 6, 297:

    ut pluere in multis regionibus et cadere imbres,

    id. 6, 415:

    cadens nix,

    id. 3, 21; 3, 402:

    velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12: quaeque ita concus [p. 259] sa est, ut jam casura putetur, Ov. P. 2, 3, 59:

    cadentem Sustinuisse,

    id. M. 8, 148:

    saepius, of epileptics,

    Plin. Val. 12, 58:

    casuri, si leviter excutiantur, flosculi,

    Quint. 12, 10, 73.—
    2.
    Esp.
    a.
    Of heavenly bodies, to decline, set (opp. orior), Ov. F. 1, 295:

    oceani finem juxta solemque cadentem,

    Verg. A. 4, 480; 8, 59; Tac. G. 45:

    soli subjecta cadenti arva,

    Avien. Descr. Orb. 273; cf. Tac. Agr. 12:

    quā (nocte) tristis Orion cadit,

    Hor. Epod. 10, 10:

    Arcturus cadens,

    id. C. 3, 1, 27.—
    b.
    To separate from something by falling, to fall off or away, fall out, to drop off, be shed, etc.:

    nam tum dentes mihi cadebant primulum,

    Plaut. Men. 5, 9, 57:

    dentes cadere imperat aetas,

    Lucr. 5, 671; Sen. Ep. 12, 3; 83, 3:

    pueri qui primus ceciderit dens,

    Plin. 28, 4, 9, § 41:

    barba,

    Verg. E. 1, 29:

    quam multa in silvis autumni frigore primo Lapsa cadunt folia,

    id. A. 6, 310; cf. Cat. 11, 22; Hor. A. P. 61:

    lanigeris gregibus Sponte suā lanae cadunt,

    Ov. M. 7, 541:

    saetae,

    id. ib. 14, 303:

    quadrupedibus pilum cadere,

    Plin. 11, 39, 94, § 231:

    poma,

    Ov. M. 7, 586:

    cecidere manu quas legerat, herbae,

    id. ib. 14, 350:

    elapsae manibus cecidere tabellae,

    id. ib. 9, 571:

    et colus et fusus digitis cecidere remissis,

    id. ib. 4, 229.—
    c.
    Of a stream, to fall, empty itself:

    amnis Aretho cadit in sinum maris,

    Liv. 38, 4, 3; 38, 13, 6; 44, 31, 4:

    flumina in pontum cadent,

    Sen. Med. 406:

    flumina in Hebrum cadentia,

    Plin. 4, 11, 18, § 50:

    tandem in alterum amnem cadit,

    Curt. 6, 4, 6.—
    d.
    Of dice, to be thrown or cast; to turn up:

    illud, quod cecidit forte,

    Ter. Ad. 4, 7, 23 sq.; Liv. 2, 12, 16.—
    e.
    Alicui (alicujus) ad pedes, to fall at one ' s feet in supplication, etc. (post-class. for abicio, proicio), Sen. Contr. 1, 1, 19; Eutr. 4, 7; Aug. Serm. 143, 4; Vulg. Joan. 11, 32 al.—
    f.
    Super collum allcujus, to embrace (late Lat.), Vulg. Luc. 15, 20.—
    B.
    In a more restricted sense.
    1.
    To fall, to fall down, drop, fall to, be precipitated, etc.; to sink down, to sink, settle (the usual class. signif. in prose and poetry):

    cadere in plano,

    Ov. Tr. 3, 4, 17 sq.:

    deorsum,

    Plaut. Rud. 1, 2, 89:

    uspiam,

    Ter. Ad. 1, 1, 12:

    Brutus, velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12; cf. id. 5, 21, 16; 1, 58, 12:

    dum timent, ne aliquando cadant, semper jacent,

    Quint. 8, 5, 32:

    sinistrā manu sinum ad ima crura deduxit (Caesar), quo honestius caderet,

    Suet. Caes. 82:

    cadere supinus,

    id. Aug. 43 fin.:

    in pectus pronus,

    Ov. M. 4, 579:

    cadunt toti montes,

    Lucr. 6, 546:

    radicitus exturbata (pinus) prona cadit,

    Cat. 64, 109:

    concussae cadunt urbes,

    Lucr. 5, 1236:

    casura moenia Troum,

    Ov. M. 13, 375; id. H. 13, 71:

    multaque praeterea ceciderunt moenia magnis motibus in terris,

    Lucr. 6, 588: languescunt omnia membra;

    bracchia palpebraeque cadunt,

    their arms and eyelids fall, id. 4, 953; 3, 596; so,

    ceciderunt artus,

    id. 3, 453:

    sed tibi tamen oculi, voltus, verba cecidissent,

    Cic. Dom. 52, 133; cf.:

    oculos vigiliā fatigatos cadentesque in opere detineo,

    Sen. Ep. 8, 1:

    patriae cecidere manus,

    Verg. A. 6, 33:

    cur facunda parum decoro Inter verba cadit lingua silentio?

    Hor. C. 4, 1, 36:

    cecidere illis animique manusque,

    Ov. M. 7, 347; Val. Fl. 1, 300; cf. II. F. infra.—
    2.
    In a pregn. signif. (as in most langg., to fall in battle, to die), to fall so as to be unable to rise, to fall dead, to fall, die (opp. vivere), Prop. 2 (3), 28, 42 (usu. of those who die in battle;

    hence most freq. in the histt.): hostes crebri cadunt,

    Plaut. Am. 1, 1, 79 sq.:

    aut in acie cadendum fuit aut in aliquas insidias incidendum,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; Curt. 4, 1, 28; Ov. M. 7, 142:

    ut cum dignitate potius cadamus quam cum ignominiā serviamus,

    Cic. Phil. 3, 14, 35:

    pauci de nostris cadunt,

    Caes. B. G. 1, 15; id. B. C. 3, 53:

    optimus quisque cadere aut sauciari,

    Sall. J. 92, 8; so id. C. 60, 6; id. J. 54, 10; Nep. Paus. 1, 2; id. Thras. 2, 7; id. Dat. 1, 2; 6, 1; 8, 3; Liv. 10, 35, 15 and 19; 21, 7, 10; 23, 21, 7; 29, 14, 8; Tac. G. 33; Hor. Ep. 1, 12, 27; Ov. M. 7, 142:

    per acies,

    Tac. A. 1, 2:

    pro patriā,

    Quint. 2, 15, 29:

    ante diem,

    Verg. A. 4, 620:

    bipenni,

    Ov. M. 12, 611:

    ense,

    Val. Fl. 1, 812.—Not in battle:

    inque pio cadit officio,

    Ov. M. 6, 250.—With abl. of means or instrument:

    suoque Marte (i. e. suā manu) cadunt,

    Ov. M. 3, 123; cf. Tac. A. 3, 42 fin.:

    suā manu cecidit,

    fell by his own hand, id. ib. 15, 71:

    exitu voluntario,

    id. H. 1, 40:

    muliebri fraude cadere,

    id. A. 2, 71: cecidere justā Morte Centauri, cecidit tremendae Flamma Chimaerae, Hor. C. 4, 2, 14 sq.:

    manu femineā,

    Sen. Herc. Oet. 1179:

    femineo Marte,

    Ov. M. 12, 610.—With abl. of agent with ab:

    torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat,

    should be slain by, Ov. H. 9, 36; so id. M. 5, 192; Suet. Oth. 5:

    a centurione volneribus adversis tamquam in pugnā,

    Tac. A. 16, 9.—And without ab:

    barbarae postquam cecidere turmae Thessalo victore,

    Hor. C. 2, 4, 9; imitated by Claudian, IV. Cons. Hon. 89; Grat. Cyn. 315.—
    b.
    Of victims, to be slain or offered, to be sacrificed, to fall ( poet.):

    multa tibi ante aras nostrā cadet hostia dextrā,

    Verg. A. 1, 334:

    si tener pleno cadit haedus anno,

    Hor. C. 3, 18, 5; Tib. 1, 1, 23; 4, 1, 15; Ov. M. 7, 162; 13, 615; id. F. 4, 653.—
    3.
    In mal. part., = succumbo, to yield to, Plaut. Pers. 4, 4, 104; Tib. 4, 10, 2; Sen. Contr. 1, 3, 7.—
    4.
    Matre cadens, just born ( poet.), Val. Fl. 1, 355; cf. of the custom of laying the new-born child at the father's feet: tellure cadens. Stat. S. 1, 2, 209; 5, 5, 69.
    II.
    Trop.
    A.
    To come or fall under, to fall, to be subject or exposed to something (more rare than its compound incidere, but class.); constr. usually with sub or in, sometimes with ad:

    sub sensus cadere nostros,

    i. e. to be perceived by the senses, Lucr. 1, 448:

    sub sensum,

    Cic. Inv. 1, 30, 48: in cernendi sensum. id. Tim. 3:

    sub oculos,

    id. Or. 3, 9:

    in conspectum,

    to become visible, id. Tusc. 1, 22, 50:

    sub aurium mensuram,

    id. Or. 20, 67:

    sponte suā (genus humanum) cecidit sub leges artaque jura,

    subjected itself to law and the force of right, Lucr. 5, 1146; so id. 3, 848:

    ad servitia,

    Liv. 1, 40, 3:

    utrorum ad regna,

    Lucr. 3, 836; so,

    sub imperium dicionemque Romanorum,

    Cic. Font. 5, 12 (1, 2):

    in potestatem unius,

    id. Att. 8, 3, 2:

    in cogitationem,

    to suggest itself to the thoughts, id. N. D. 1, 9, 21:

    in hominum disceptationem,

    id. de Or. 2, 2, 5:

    in deliberationem,

    id. Off. 1, 3, 9:

    in offensionem alicujus,

    id. N. D. 1, 30, 85:

    in morbum,

    id. Tusc. 1, 32, 79:

    in suspitionem alicujus,

    Nep. Paus. 2, 6:

    in calumniam,

    Quint. 9, 4, 57:

    abrupte cadere in narrationem,

    id. 4, 1, 79:

    in peccatum,

    Aug. in Psa. 65, 13.—
    B.
    In gen.: in or sub aliquem or aliquid, to belong to any object, to be in accordance with, agree with, refer to, be suitable to, to fit, suit, become (so esp. freq. in philos. and rhet. lang.):

    non cadit in hos mores, non in hunc pudorem, non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspitio,

    Cic. Sull. 27, 75:

    cadit ergo in bonum virum mentiri, emolumenti sui causā?

    id. Off. 3, 20, 81; so id. Cael. 29, 69; id. Har. Resp. 26, 56:

    haec Academica... in personas non cadebant,

    id. Att. 13, 19, 5:

    qui pedes in orationem non cadere quī possunt?

    id. Or. 56, 188:

    neque in unam formam cadunt omnia,

    id. ib. 11, 37; 57, 191; 27, 95; id. de Or. 3, 47, 182; Quint. 3, 7, 6; 4, 2, 37; 4, 2, 93; 6, prooem. § 5; 7, 2, 30 and 31; Plin. 35, 10, 36, § 82:

    heu, cadit in quemquam tantum scelus?

    Verg. E. 9, 17; Cic. Or. 27, 95; 11, 37; Quint. 3, 5, 16; 3, 6, 91; 5, 10, 30; 6, 3, 52; 7, 2, 31; 9, 1, 7;

    9, 3, 92: hoc quoque in rerum naturam cadit, ut, etc.,

    id. 2, 17, 32:

    in iis rebus, quae sub eandem rationem cadunt,

    Cic. Inv. 1, 30, 47; Quint. 8, 3, 56.—
    C.
    To fall upon a definite time (rare):

    considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

    Cic. Fam. 15, 14, 4:

    in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum, etc.,

    id. Rep. 2, 10, 18.—Hence, in mercantile lang., of payments, to fall due: in eam diem cadere ( were due) nummos, qui a Quinto debentur, Cic. Att. 15, 20, 4.—
    D.
    (Acc. to I. 1. e.) Alicui, to fall to one (as by lot), fall to one ' s lot, happen to one, befall; and absol. (for accidere), to happen, come to pass, occur, result, turn out, fall out (esp. in an unexpected manner; cf. accido; very freq. in prose and poetry).
    1.
    Alicui:

    nihil ipsis jure incommodi cadere possit,

    Cic. Quint. 16, 51:

    hoc cecidit mihi peropportune, quod, etc.,

    id. de Or. 2, 4, 15; id. Att. 3, 1:

    insperanti mihi, cecidit, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 21, 96; id. Att. 8, 3, 6; id. Mil. 30, 81:

    mihi omnia semper honesta et jucunda ceciderunt,

    id. Q. Fr. 1, 3, 1:

    sunt, quibus ad portas cecidit custodia sorti,

    Verg. G. 4, 165:

    haec aliis maledicta cadant,

    Tib. 1, 6, 85:

    neu tibi pro vano verba benigna cadunt,

    Prop. 1, 10, 24:

    ut illis... voluptas cadat dura inter saepe pericla,

    Hor. S. 1, 2, 40: verba cadentia, uttered at random, id. Ep. 1, 18, 12.—
    2.
    Ab sol., Afran. ap. Charis. p. 195 P.;

    Cic. Leg.2, 13, 33: verebar quorsum id casurum esset,

    how it would turn out, id. Att. 3, 24:

    aliorsum vota ceciderunt,

    Flor. 2, 4, 5:

    cum aliter res cecidisset ac putasses,

    had turned out differently from what was expected, Cic. Fam. 5, 19, 1:

    sane ita cadebat ut vellem,

    id. Att. 3, 7, 1; id. Div. 2, 52, 107; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3; Cic. Verr. 1, 2, 5; Caes. B. C. 3, 73, Nep. Milt. 2, 5 Dähne:

    cum, quae tum maxime acciderant, casura praemonens, a furioso incepto eos deterreret,

    Liv. 36, 34, 3; 22, 40, 3; 35, 13, 9; 38, 46, 6; Plin. Pan. 31, 1; Tac. A. 2, 80; 6, 8; Suet. Tib. 14 al.; Verg. A. 2, 709:

    ut omnia fortiter fiant, feliciter cadant,

    Sen. Suas. 2, p. 14:

    multa. fortuito in melius casura,

    Tac. A. 2, 77.—With adj.:

    si non omnia caderent secunda,

    Caes. B. C. 3, 73:

    vota cadunt, i.e. rata sunt,

    are fulfilled, realized, Tib. 2, 2, 17 (diff. from Prop. 1, 17, 4; v. under F.).—
    3.
    With in and acc.: nimia illa libertas et populis et privatis in nimiam servitutem cadit (cf. metaballei), Cic. Rep. 1, 44, 68.—Esp.: in (ad) irritum or cassum, to be frustrated, fail, be or remain fruitless:

    omnia in cassum cadunt,

    Plaut. Poen. 1, 2, 147; Lucr. 2, 1166:

    ad irritum cadens spes,

    Liv. 2, 6, 1; so Tac. H. 3, 26:

    in irritum,

    id. A. 15, 39; cf. with irritus, adj.:

    ut irrita promissa ejus caderent,

    Liv. 2, 31, 5:

    haud irritae cecidere minae,

    id. 6, 35, 10.—
    E.
    To fall, to become less (in strength, power, worth, etc.), to decrease, diminish, lessen:

    cadunt vires,

    Lucr. 5, 410:

    mercenarii milites pretia militiae casura in pace aegre ferebant,

    Liv. 34, 36, 7.—More freq. in an extended signif. (acc. to I. B. 2.),
    F. 1.
    In gen.: pellis item cecidit, vestis contempta ferina. declined in value, Lucr. 5, 1417:

    turpius est enim privatim cadere (i. e. fortunis everti) quam publice,

    Cic. Att. 16, 15, 6; so id. Fam. 6, 10, 2:

    atque ea quidem tua laus pariter cum re publicā cecidit,

    id. Off. 2, 13, 45:

    tanta civitas, si cadet,

    id. Har. Resp. 20, 42:

    huc cecidisse Germanici exercitus gloriam, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 13:

    non tibi ingredienti fines ira cecidit?

    Liv. 2, 40, 7; Pers. 5, 91:

    amicitia nec debilitari animos aut cadere patitur,

    Cic. Lael. 7, 23:

    animus,

    to fail, Liv. 1, 11, 3; Ov. M. 11, 537; cf. id. ib. 7, 347:

    non debemus ita cadere animis, etc.,

    to lose courage, be disheartened, Cic. Fam. 6, 1, 4:

    tam graviter,

    id. Off. 1, 21, 73; cf. Sen. Ep. 8, 3.—Esp., to fail in speaking:

    magnus orator est... minimeque in lubrico versabitur, et si semel constiterit numquam cadet,

    Cic. Or. 28, 98:

    alte enim cadere non potest,

    id. ib. —So in the lang. of the jurists, causā or formulā, to lose one ' s cause or suit:

    causā cadere,

    Cic. Inv. 2, 19, 57; so id. de Or. 1, 36, 166 sq.; id. Fam. 7, 14, 1; Quint. 7, 3, 17; Luc. 2, 554; Suet. Calig. 39:

    formulā cadere,

    Sen. Ep. 48, 10; Quint. 3, 6, 69.—With in:

    ita quemquam cadere in judicio, ut, etc.,

    Cic. Mur. 28, 58.—Also absol.:

    cadere,

    Tac. H. 4, 6; and:

    criminibus repetundarum,

    id. ib. 1, 77:

    conjurationis crimine,

    id. A. 6, 14:

    ut cecidit Fortuna Phrygum,

    Ov. M. 13, 435:

    omniaque ingrato litore vota cadunt, i. e. irrita sunt,

    remain unfulfilled, unaccomplished, Prop. 1, 17, 4 (diff. from Tib. 2, 2, 17; v. above, D. 2.); cf.:

    at mea nocturno verba cadunt zephyro,

    Prop. 1, 16, 34:

    multa renascentur, quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula,

    to fall into disuse, grow out of date, Hor. A. P. 70 —Hence of theatrical representations, to fall through, to fail, be condemned (opp. stare, to win applause;

    the fig. derived from combatants): securus cadat an recto stet fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176.— Impers.. periculum est, ne cadatur, Aug. Don. Persev. 1.—
    2.
    Esp. of the wind (opp. surgo), to abate, subside, die away, etc.:

    cadit Eurus et umida surgunt Nubila,

    Ov. M. 8, 2:

    ventus premente nebulā cecidit,

    Liv. 29, 27, 10:

    cadente jam Euro,

    id. 25, 27, 11:

    venti vis omnis cecidit,

    id. 26, 39, 8:

    ubi primum aquilones ceciderunt,

    id. 36, 43, 11; cf.:

    sic cunctus pelagi cecidit fragor,

    Verg. A. 1, 154:

    ventosi ceciderunt murmuris aurae,

    id. E. 9, 58; id. G. 1, 354 Serv. and Wagn.—
    G.
    Rhet. and gram. t. t. of words, syllables, clauses, etc., to be terminated, end, close:

    verba melius in syllabas longiores cadunt,

    Cic. Or. 57, 194; 67, 223: qua (littera [p. 260] sc. m) nullum Graece verbum cadit, Quint. 12, 10, 31:

    plerique censent cadere tantum numerose oportere terminarique sententiam,

    Cic. Or. 59, 199; so id. Brut. 8, 34:

    apto cadens oratio,

    Quint. 9, 4, 32:

    numerus opportune cadens,

    id. 9, 4, 27:

    ultima syllaba in gravem vel duas graves cadit semper,

    id. 12, 10, 33 Spald.: similiter cadentia = omoioptôta, the ending of words with the same cases or verbal forms, diff. from similiter desinentia = omoioteleuta, similar endings of any kind, Cic. de Or. 3, 54, 206; id. Or. 34, 135; Auct. Her. 4, 20, 28; Quint. 9, 4, 42; cf. id. 9, 4, 18; 9, 3, 78; 9, 3, 79; 1, 7, 23; Aquil. Rom. Figur. §§ 25 and 26.

    Lewis & Short latin dictionary > cado

  • 3 obliquo

    oblīquo, āvi, ātum, 1, v. a. [obliquus], to turn, bend, or twist aside, awry, or in an oblique direction ( poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    oculos,

    Ov. M. 7, 412:

    visus,

    Stat. Ach. 1, 323:

    equos,

    id. Th. 12, 749:

    pedes,

    Sen. Ep. 121, 8:

    crinem,

    to draw back, Tac. G. 38:

    in latus ensem,

    Ov. M. 12, 485:

    sinus (velorum) in ventum,

    to turn obliquely to the wind, veer to the wind, Verg. A. 5, 16.—
    II.
    Trop.: obliquat preces, makes, utters indirectly, i. e. dissemblingly, Stat. Th. 3, 381:

    responsa,

    Arn. 3, 143: Q (littera), cujus similis (litterae K) effectu specieque nisi quod paulum a nostris obliquatur, i. e. is pronounced somewhat softer, *Quint. 1, 4, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > obliquo

  • 4 cadō

        cadō cecidī, casūrus, ere    [CAD-], to fall, fall down, descend: lucrumae cadunt gaudio, T.: (apes) praecipites cadunt, V.: caelo ceciderunt sereno Fulgura, V.: a mento cadit manus, O.: de manibus arma cecidissent: vela cadunt, are furled, V.: Altius atque cadant imbres, from a greater height, V.—To fall, fall down, fall prostrate, fall over: ne ille ceciderit, has had a fall, T.: velut si prolapsus cecidisset, L.: prolapsa in volnus moribunda cecidit, L.: in pectus pronus, O.: casura moenia Troum, O.: casurae arces, V.—Of heavenly bodies, to set, go down, fall, sink: iuxta solem cadentem, V.: quā (nocte) Orion cadit, H.: oriens mediusve cadensve Phoebus, O.: primis cadentibus astris, fading, i. e. at dawn, V.—To fall off, fall away, fall out, drop off, be shed: barba, V.: Prima (folia) cadunt, H.: gregibus lanae cadunt, O.: poma ramis, O.: elapsae manibus cecidere tabellae, O.—Of a stream, to fall, empty itself: in sinum maris, L.—Of dice, to be thrown, fall, turn up: illud, quod cecidit forte, T.—Of shadows, to be thrown, fall (poet.): cadunt de montibus umbrae, V.—To fall dead, fall, die, be slain: in acie: Civili acie, O.: pauci de nostris cadunt, Cs.: plures Saguntini cadebant quam Poeni, L.: ante diem, prematurely, V.: suo Marte (i. e. suā manu), O.: iustā Morte, H.: femineo Marte, O.: a tanto viro, O.: a centurione, Ta.: In pio officio, O.: in patriā cadendum est, we must perish.—Of victims, to be slain, be offered, be sacrificed, fall (poet.): Multa tibi cadet hostia, V.: Si tener cadit haedus, H.: Victima vota cadit, O.—Of a woman, to yield, Tb. —Fig., to come, fall under, fall, be subject, be exposed: sub sensum: in conspectum, to become visible: si regnum ad servitia caderet, into servile hands, L.: sub imperium Romanorum: in deliberationem: in suspicionem alicuius, N.—To belong, be in accordance, agree, refer, be suitable, apply, fit, suit, become: non cadit in hos mores ista suspitio: cadit ergo in bonum virum mentiri?: Heu, cadit in quemquam tantum scelus? V.: sub eandem rationem.—Of time, to fall upon: in alienissimum tempus: in hanc aetatem.— To fall due: in eam diem cadere nummos.—To befall, fall to the lot of, happen, come to pass, occur, result, turn out, fall out: mihi peropportune: insperanti mihi cecidit, ut, etc.: Sunt quibus ad portas cecidit custodia sorti, V.: Ut illis... voluptas cadat, H.: verba cadentia, uttered at random, H.: verba si Graeco fonte cadent, be derived from, H.: verebar quorsum id casurum esset, how it would turn out: praeter opinionem, N.: si quid adversi caderet, L.: fortuito in melius casura, Ta.: curare Quo promissa cadent, how fulfilled, H.: Vota cadunt, are fulfilled, Tb.: tibi pro vano benigna cadant, Pr.: Quo res cumque cadent, V.: si non omnia caderent secunda, Cs.: ut inrita promissa eius caderent, L.: libertas in servitutem cadit: in hunc hominem ista suspitio: ad inritum cadens spes, turning out to be vain, L.—To lose strength, fall, perish, be overthrown, drop, decline, vanish, decay, cease: cadentem rem p. fulcire: tua laus pariter cum re p. cecidit: virtute Neronis Armenius cecidit, H.: non tibi ira cecidit, L.: animus, to fail. L.: cadere animis, to lose courage: cecidere illis animi, O.— To fail (in speaking), falter: orator cadet.—Causā cadere, to lose the cause: cadere in iudicio: Ut cecidit fortuna Phrygum, O.— Of the countenance or features: tibi tamen oculi, voltus, verba cecidissent, i. e. expressed terror.— Of words: Multa renascentur, quae iam cecidere, fallen into disuse, H.—Of theatrical representations, to fail, be condemned: cadat an recto stet fabula talo, H.—Of the wind, to abate, subside, die away: cadit Eurus, O.: venti vis omnis cecidit, L.—Of words and clauses, to be terminated, end, close: verba melius in syllabas longiores cadunt: similiter cadentia, having the same endings.
    * * *
    cadere, cecidi, casus V INTRANS
    fall, sink, drop, plummet, topple; be slain, die; end, cease, abate; decay

    Latin-English dictionary > cadō

  • 5 agito

    ăgĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [ago], as if the supine were agitu; cf.: quaero quaerito.
    I.
    Lit., to put a thing in motion, to drive or impel (mostly poet., or in more elevated prose; from poetry it passed, after the Aug. per., into common prose).
    A.
    Of cattle, to drive, conduct (cf. ago):

    calcari quadrupedem agitabo advorsum clivom,

    Plaut. As. 3, 3, 118:

    stimulo boves agitat,

    Vulg. Eccli. 38, 26:

    hanc in curru bijugos agitare leones,

    drives her span of lions, Lucr. 2, 602:

    agitantur quadrigae,

    Varr. L. L. 6, § 41 Müll.:

    ad flumina currus,

    Verg. G. 3, 18:

    jussit agitari currum suum,

    Vulg. 2 Macc. 9, 4: lanigeros greges hirtasque capellas, to drive, poet. for to tend, Verg. G. 3, 287:

    sacros jugales (dracones),

    Ov. M. 5, 661:

    quadrigas bigasque et equos desultorios,

    Suet. Caes. 39.—
    B.
    Of the motion of other things, to move, impel, shake:

    triremem in portu,

    Nep. Dion, 9, 2:

    alas,

    Ov. Tr. 3, 4, 21:

    manibusque leves agitavit habenas,

    id. M. 7, 221:

    hastam,

    id. ib. 3, 667: caput, to move the head ( in token of assent = annuere), id. ib. 1, 567:

    arundinem vento agitatam,

    Vulg. Matt. 11, 7.—Esp., of animals, to hunt, chase, pursue: etiamsi excitaturus [p. 72] non sis nec agitaturus feras, Cic. Off. 3, 17:

    aquila insectans alias aves atque agitans,

    id. Div. 2, 70:

    trepidas columbas,

    Ov. M. 5, 606; 11, 300:

    damas,

    id. ib. 10, 539:

    cursu timidos onagros,

    Verg. G. 3, 409 al. —
    C.
    Of the motion caused by the wind, to drive to and fro, toss about, agitate, disturb:

    ventus enim fit, ubi est agitando percitus aër,

    when the air is violently agitated and driven, Lucr. 6, 686:

    mare ventorum vi agitari atque turbari,

    Cic. Clu. 49 fin.; id. Univ. 3, 7:

    freta ponti Incipiunt agitata tumescere,

    Verg. G. 1, 357:

    aristas,

    Ov. A. A. 1, 553:

    Zephyris agitata Tempe,

    Hor. C. 3, 1, 24:

    ventis agitatur pinus,

    id. ib. 2, 10, 9:

    veteres agitantur orni,

    id. ib. 1, 9, 12:

    agitaret aura capillos,

    id. Epod. 15, 9.—
    D.
    Of the motion caused by the water: agitata numina Trojae, tossed or driven about upon the sea, Verg. A. 6, 68; Prop. 3, 21, 5.—
    E.
    In gen., of the motion caused by other things:

    magnes (lapis) agitat (ferri ramenta) per aes,

    Lucr. 6, 1054:

    agitari inter se concursu,

    Cic. N. D. 1, 39: pulsu externo agitari, Macr Somn. Scip. 9.— Poet. of mist, to produce it by motion or agitation: dejectuque (Peneus) gravi tenues agitantia fumos Nubila conducit, and by its impetuous descent (into the valley) raises clouds producing mist, Ov. M. 1, 571—
    II.
    Trop.
    A.
    To rouse up, excite, move, urge, drive, impel one to something: aliquem, sometimes in aliquid (so in Florus very freq.):

    in furias agitantur equae,

    are excited to fury, Ov. A. A. 2, 487:

    agitare plebem,

    to stir up, rouse, Liv. 3, 11:

    populum,

    Flor. 2, 12, 2; so id. 11, 6, 2 al.:

    agitatus cupiditate regni,

    id. 3, 1:

    gens sacratis legibus agitata in exitium urbis,

    id. 1, 16, 7.—
    B.
    To disquiet, disturb, to drive hither and thither, to vex, trouble, torment (the fig. taken from the sea agitated by storm; cf. Gernh. and Beier upon Cic. Off. 1, 24, 82):

    dii deaeque te agitant irati,

    Plaut. Pers. 4, 4, 115:

    atra bilis agitat hominem,

    id. Capt. 3, 4, 64; so id. Curc. 1, 1, 92; 2, 1, 24:

    ut eos agitent furiae, neque usquam consistere patiantur,

    Cic. Rosc. Am. 24 (cf. Verg. A. 3, 331:

    scelerum furiis agitatus Orestes,

    id. ib. 4, 471):

    suum quemque scelus agitat amentiaque afficit,

    id. ib. 24:

    agitare et insequi poëtas,

    Tac. Or. 4; 25 and 41:

    multis injuriis jactata atque agita ta,

    Cic. Quint. 2:

    est magni viri, rebus agitatis (= perturbatis, Beier) punire sontes,

    id. Off. 1, 24, 82:

    agitabatur animus inopiā rei familiaris et conscientiā scelerum,

    Sall. C. 5, 7:

    quos conscientia defectionis agitabat,

    Tac. Agr. 16:

    commotus metu atque libidine diversus agitabatur,

    was drawn in different directions, Sall. J 25, 6; Liv. 22, 12. ne te semper inops agitet vexetque cupido, Hor. Ep. 1, 18, 98:

    quos agitabat timor,

    Tac. Agr. 16:

    timore et metu agitati,

    Vulg. Judith, 15, 1:

    injuriis agitatus,

    Flor. 1, 8, 7:

    seditionibus,

    Just. 12, 4, 12.—
    C.
    To assail with reproach, derision, insult; to reprove, blame, scoff, deride, insult, mock:

    agitat rem militarem, insectatur totam legationem,

    attacks, ridicules, Cic. Mur. 9, 21; id. Brut. 28, 109: mea saevis agitat fastidia verbis, Hor Epod. 12, 13; without verbis:

    agitant expertia frugis,

    id. A. P. 341:

    vesanum poëtam agitant pueri,

    id. ib. 456.—
    D.
    In gen., to drive or urge on a thing, to accomplish or do, to drive at, to be employed in, be engaged in, to have, hold, keep, to celebrate; v. ago, II. D. (in the historians, esp. Sallust, very freq.):

    Haec ego non agitem?

    should I not drive at? Juv. 1, 52:

    vigilias,

    to keep, Plaut. Trin. 4, 2, 27; so,

    custodiam,

    id. Rud. 3, 6, 20; so Tac. A. 11, 18:

    hoc agitemus convivium vino et sermone suavi,

    let us celebrate, Plaut. As. 5, 1, 7:

    Dionysia,

    Ter. Heaut. 4, 4, 11; so id. Hec. 1, 2, 18:

    convivia,

    Ov. M. 7, 431; Suet. Claud. 32 festa gaudia, Sil. 15, 423:

    meum natalem,

    Plaut. Pers. 5, 1, 16;

    so festos dies,

    Cic. Verr. 2, 2, 63:

    jocos,

    Ov. M. 3, 319:

    agraria lex a Flavio tribuno plebis vehementer agitabatur,

    was powerfully urged, supportcd, Cic. Att. 1, 19:

    quae cum praecepta parentis mei agitarem,

    was striving to comply with, Sall. J. 14, 2 (modestius dictum pro:

    studere, ut agerem, Cort.): laeti pacem agitabamus,

    were at peace, enjoyed the delights of peace, id. ib. 14, 10:

    dicit se missum a consule venisse quaesitum ab eo, pacem an bellum agitaturus foret,

    id. ib. 109, 2:

    quoniam deditionis morā induciae agitabantur,

    there was a truce, id. ib. 29, 4; id. C. 24, 2.— Poet.:

    ceu primas agitant acies, certamina miscent,

    as if they formed the front rank, Sil. 9, 330.—Hence of time, esp. life, to pass, spend (cf. ago, II. D 5.):

    vita hominum sine cupiditate agitabatur,

    Sall. C. 2, 1:

    agitare aevum,

    Verg. G. 4, 154; id. A. 10, 235:

    festos dies,

    Tac. H. 3, 78.—In Sall., Tac., Flor., et al., agitare absol., to live, dwell, abide, sojourn, be:

    hi propius mare Africum agitabant,

    Sall. J 18, 9; cf id. ib. 19, 5; id. Fragm. H. 3, 11; so id. J. 54, 2; 59, 1; 94, 4:

    laeti Germant agitabant,

    Tac. A. 1, 50:

    secretus agitat,

    id. ib. 11, 21:

    montium editis sine cultu atque eo ferocius agitabant,

    id. ib. 4, 46; Flor. 4, 12, 48.—
    E.
    Of the mind: agitare aliquid or de aliquā re (in corde, in mente, animo, cum animo, secum, etc.), to drive at a thing in the mind, i. e. to turn over, revolve, to weigh, consider, meditate upon, and with the idea of action to be performed or a conclusion to be made, to deliberate upon, to devise, contrive, plot, to be occupied with, to design, intend, etc.: id ego semper mecum sic agito et comparo, Att ap. Non. 256, 20:

    quom eam rem in corde agito,

    Plaut. Truc 2, 5, 3:

    id agitans mecum,

    Ter. Phorm. 4, 3, 10; so Sall. J. 113, 3:

    habet nihil aliud quod agitet in mente,

    Cic. N. D. 1, 41:

    est tuum sic agitare animo, ut, etc.,

    id. Fam. 6, 1:

    quae omnes animo agitabant,

    Tac. A. 6, 9:

    provincias secretis imaginationibus agitans,

    id. ib. 15, 36 in animo bellum, Liv 21, 2; Vell. 1, 16; Quint. 12, 2, 28.—With inf., as object:

    ut mente agitaret bellum renovare,

    Nep. Ham. 1, 4.— Poet.:

    aliquid jamdudum invadere magnum Mens agitat mihi,

    Verg. A 9, 187. —Sometimes also without mente, animo, and the like, agitare aliquid, in the same signif:

    quodsi ille hoc unum agitare coeperit, esse, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 96:

    rem a me saepe deliberatam et multum agitatam requiris,

    id. Ac. 1, 2: oratori omnia quaesita, disputata, tractata, agitata ( well considered or weighed) esse debent, id. de Or. 3, 14:

    fugam,

    Verg. A. 2, 640.—So esp. freq. in Tac.:

    Britanni agitare inter se mala servitutis, Agr 15: bellum adversus patrem agitare,

    id. H. 4, 86, id. A. 1, 5; 1, 12.—With de:

    de bello,

    Tac. H. 2, 1:

    agitanti de Claudio,

    id. A. 6, 46:

    de tempore ac loco caedis agitabant,

    id. ib. 15, 50; 1, 12; id. H. 4, 59.—With num:

    agitavere, num Messalinam depellerent amore Silli,

    Tac. A. 11, 29; id. H. 1, 19.— With - ne:

    agitavere placeretne, etc.,

    Tac. H. 3, 1.—With an:

    an Artaxata pergeret, agitavit,

    Tac. A. 13, 41 —With quomodo, Tac. A. 2, 12.—With ut (of purpose):

    ut Neronem pudor caperet, insita spe agitari,

    Tac. A. 16, 26.—
    F.
    To treat or speak of or concerning a thing, to confer about, deliberate upon. Romae per omnīs locos et conventus de facto consulis agitart ( impers., for agitabatur), discussions were had, Sall. J 30, 1;

    cum de foedere victor agitaret,

    Liv. 9, 5; 30, 3.—
    * G.
    Sat agitare, with gen., in Plaut., = sat agere, to have enough to do, to have trouble with: nunc agitas sat tute tuarum rerum, Bacch. 4, 3, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > agito

  • 6 torqueō

        torqueō (old inf. torquērier, H., Pr.), torsī, tortus, ēre    [TARC-], to turn, turn about, turn away, twist, bend, wind: cervices oculosque: ab obscenis sermonibus aurem, H.: ad sonitum vocis vestigia, V.: ferro capillos, i. e. curl, O.: stamina pollice, spin, O.: tenui praegnatem pollice fusum, Iu.: taxos in arcūs, bend, V.: tegumen torquens inmane leonis, wrapping about him, V.: cum terra circum axem se torqueat.—Poet.: torquet medios nox umida cursūs, i. e. has half-finished, V. — To whirl around, whirl, wield, brandish, fling with force, hurl: hastas lacertis: lapidem, H.: amnis torquet sonantia saxa, V.: in hunc hastam, O.: telum aurata ad tempora, V.: sibila, i. e. hiss, Pr.— To twist awry, misplace, turn aside, distort: quae (festinationes) cum fiant... ora torquentur: ora Tristia temptantum sensu (sapor) torquebit amaro, V.— To wrench on the rack, put to the rack, rack, torture: eculeo torqueri.—Fig., to twist, wrest, distort, turn, bend, direct: suam naturam huc et illuc: oratio ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas: verbo ac litterā ius omne.— To rack, torment, torture: te libidines torquent: mitto aurum coronarium, quod te diutissime torsit: equidem dies noctīsque torqueor: Torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat, O.: Aeacus torquet umbras, examines, Iu.— To ply, put to the test: (reges) dicuntur torquere mero, quem perspexisse laborant, H.—Of speech, to hurl, fling: curvum sermone rotato enthymema, Iu.
    * * *
    torquere, torsi, tortus V
    turn, twist; hurl; torture; torment; bend, distort; spin, whirl; wind (round)

    Latin-English dictionary > torqueō

  • 7 flecto

    flecto, xi, xum, 3, v. a. and n. [root in Gr. pholkos, bandy-legged; phalkês, the bent rib of a ship; L. falx; falco, so called from the curve of its claws or beak; cf. Germ. Falke; Engl. falcon].
    I.
    Act., to bend, bow, curve, turn, turn round (freq. and class.; syn.: plecto, plico, curvo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    animal omne membra quocumque vult, flectit, contorquet, porrigit, contrahit,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    ora retro,

    Ov. M. 3, 188:

    vultus ad illum,

    id. ib. 4, 265;

    10, 236: lumina a gurgite in nullam partem,

    id. ib. 8, 367:

    geminas acies huc,

    to turn, direct, Verg. A. 6, 789; cf.

    oculos,

    id. ib. 8, 698:

    equos brevi moderari ac flectere,

    Caes. B. G. 4, 33 fin.:

    equum,

    Hor. C. 3, 7, 25:

    currum de foro in Capitolium,

    Cic. Verr. 2, 5, 30, § 77:

    plaustrum,

    Ov. M. 10, 447: navem, Auct. B. Alex. 64 fin.:

    habenas,

    Ov. M. 2, 169:

    cursus in orbem,

    id. ib. 6, 225; cf.:

    cursus in laevum,

    id. Tr. 1, 10, 17:

    iter ad Privernum,

    Liv. 8, 19, 13 Drak. N. cr.:

    iter Demetriadem,

    id. 35, 31, 3:

    tu (Bacche) flectis amnes, tu mare barbarum,

    Hor. C. 2, 19, 17:

    arcus,

    to bend, Ov. M. 4, 303; cf.:

    flexos incurvant viribus arcus,

    Verg. A. 5, 500:

    flexum genu,

    Ov. M. 4, 340:

    artus,

    Liv. 21, 58, 9:

    flexi crines,

    curled, Mart. 3, 63, 3; 10, 65, 6; Juv. 6, 493:

    flexum mare,

    i.e. a bay, Tac. A. 14, 4:

    flexi fractique motus,

    contorted, Cic. Fin. 5, 12, 35:

    hinc (silva) se flectit sinistrorsus,

    Caes. B. G. 6, 25, 3.—Mid.: quasi amnis celeris rapit, sed tamen inflexu flectitur, Naev. ap. Non. 191, 34 (Trag. Rel. v. 42 Rib.):

    (milvus) flectitur in gyrum,

    wheels, Ov. M. 2, 718:

    modo flector in anguem,

    I bend, wind myself into a snake, id. ib. 8, 883:

    sol ab ea (Cancri) meta incipit flecti,

    Plin. 18, 28, 68, § 264: Euphrates ad meridiem flectitur, id. 6, 26, 30, § 125.—
    2.
    In partic., naut. t. t., to go round or double a promontory:

    cum in flectendis promontoriis ventorum mutationes maximas saepe sentiant,

    Cic. Div. 2, 45, 94:

    Leucaten flectere molestum videbatur,

    id. Att. 5, 9, 1.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to bend, turn, direct:

    ducere multimodis voces et flectere cantus,

    Lucr. 5, 1406:

    vocem,

    Ov. Am. 2, 4, 25:

    qui teneros et rudes cum acceperunt, inficiunt et flectunt, ut volunt,

    Cic. Leg. 1, 17, 47; cf.:

    imbecillitatem animorum torquere et flectere,

    id. ib. 1, 10, 29:

    suam naturam huc et illuc torquere ac flectere,

    id. Cael. 6, 13:

    vitam flectere fingereque,

    id. Sull. 28, 79:

    mentes suas ad nostrum imperium nomenque,

    id. Balb. 17, 39:

    aliquem a proposito,

    Liv. 28, 22, 11:

    scribentis animum a vero,

    id. 1 praef. 5:

    animus ab aliqua opinione flectendus,

    Quint. 4, 2, 80:

    animos ad publica carmina,

    Ov. Tr. 5, 1, 23: quo vobis mentes... dementes sese flexere viaï? Enn. ap. Cic. de Sen. 6, 16 (Ann. v. 209 ed. Vahl.):

    est viri et ducis oblata casu flectere ad consilium,

    Liv. 28, 44, 8:

    juvenis cereus in vitium flecti,

    Hor. A. P. 163:

    quod procul a nobis flectat Fortuna gubernans,

    turn aside, avert, Lucr. 5, 108.—
    2.
    In partic.
    a.
    To bend (in opinion or in will), to move, persuade, prevail upon, overcome, soften, appease (cf.:

    moveo, afficio): quibus rebus ita flectebar animo atque frangebar, ut, etc.,

    Cic. Sull. 6, 18:

    sed quid te oratione flectam?... qua re flecte te, quaeso,

    id. Phil. 1, 14, 35: facile Achivos flexeris, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3 (Trag. v. 229 ed. Vahl.):

    judices,

    Quint. 6, 1, 9:

    flectere mollibus jam durum imperiis,

    Hor. C. 4, 1, 6:

    precibus si flecteris ullis,

    Verg. A. 2, 689:

    flectere si nequeo Superos, Acheronta movebo,

    id. ib. 7, 312; cf.:

    nisi dii immortales suo numine prope fata ipsa flexissent,

    Cic. Cat. 3, 8, 19:

    desine fata deum flecti sperare precando,

    Verg. A. 6, 376:

    animos commutare atque omni ratione flectere,

    Cic. de Or. 2, 52 fin.:

    ingenium alicujus aversum,

    Sall. J. 102, 3:

    si quem a proposito spes mollitiave animi flexisset,

    divert, dissuade, Liv. 28, 22, 11: dictis nostris sententia flexa est, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 264 ed. Vahl.):

    si flectitur ira deorum,

    Ov. M. 1, 378: cf. id. Tr. 3, 5, 41:

    hortaturque simul flectitque labores,

    soothes, Stat. S. 5, 1, 119:

    ad deditionem primos,

    Liv. 5, 43, 1.—Mid.:

    plurimum valet miseratio, quae judicem flecti non tantum cogit, sed, etc.,

    to let himself be moved, Quint. 6, 1, 23:

    flexi in misericordiam,

    Amm. 12, 27.—
    b.
    (Acc. to I. A. 2.) To turn aside from, to avoid a thing:

    ut eam (viam) flectas, te rogo,

    Cic. Att. 11, 18, 2 (but B. and K. ex conj. C. F. Hermann read ira, v. a. sup.); cf.:

    flexit viam,

    Liv. 1, 60, 1:

    dolo a se flexos imputavit civilis,

    Tac. H. 5, 24.—
    c.
    To refer to or apply to any one:

    versus qui in Tiberium flecterentur,

    Tac. A. 6, 29:

    Augustus quaedam ex horrida illa antiquitate ad praesentem usum flexisset,

    id. ib. 4, 16.—
    d.
    In grammar.
    (α).
    To form a word from another language:

    verba derivare, flectere, conjungere,

    Quint. 8, 3, 36:

    hoc vocabulum (pollex) de Graeco flexum est,

    Gell. 4, 3 fin.
    (β).
    To decline, conjugate, inflect, Varr. L. L. 10, 2, 29 al.—
    (γ).
    Flectere syllabam, to mark with the circumflex accent, and hence, to lengthen, Quint. 1, 5, 23 Spald. and Zumpt.
    II.
    Neutr., to turn, go, or march in any direction (post-Aug.).
    A.
    Lit.:

    cum procul hos laevo flectentes limite cernunt,

    Verg. A. 9, 372:

    ex Gabino in Tusculanos flexere colles,

    Liv. 3, 8, 6;

    Hasdrubal ad Oceanum flectit,

    id. 28, 16, 3:

    inde Vitellius Cremonam flexit,

    Tac. H. 2, 70:

    in Capitolium,

    Suet. Tib. 20.—
    B.
    Trop., of thought or speech, to turn in any direction:

    ad providentiam sapientiamque,

    Tac. A. 13, 3:

    in ambitionem,

    id. ib. 4, 37:

    a veneratione Augusti orsus flexit ad victorias Tiberii,

    id. ib. 1, 34.—Hence, flexus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., bent, winding:

    error,

    Ov. M. 8, 160:

    zodiacus circa Cancrum Capricornumque flexior,

    Mart. Cap. 8, § 878.—In neutr. plur. subst.: collium flexa, Minuc. Fel. Octav. 17.—
    B.
    Trop., of tones, lengthened:

    infinito magis illa flexa et circumducta sunt,

    Quint. 11, 3, 172.

    Lewis & Short latin dictionary > flecto

  • 8 torqueo

    torquĕo, torsi, tortum, 2 (archaic inf. torquerier, Hor. S. 2, 8, 67), v. a. [Gr. trepô, to turn; cf. atrekês; also Sanscr. tarkus; Gr. atraktos, a spindle; and strephô, to twist], to turn, turn about or away; to twist, bend, wind (class.; syn. converto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    cervices oculosque,

    Cic. Leg. 2, 15, 39:

    oculum,

    to roll, distort, id. Ac. 2, 25, 80:

    ora,

    to twist awry, id. Off. 1, 36, 131:

    ab obscenis sermonibus aurem,

    Hor. Ep. 2, 1, 127:

    oculos ad moenia,

    Verg. A. 4, 220:

    ad sonitum vocis vestigia,

    id. ib. 3, 669:

    serpens squamosos orbes Torquet,

    Ov. M. 3, 42; cf.

    anguis,

    Verg. G. 3, 38:

    capillos ferro,

    i. e. to curl, frizzle, Ov. A. A. 1, 505:

    stamina pollice,

    id. M. 12, 475:

    remis aquas,

    id. F. 5, 644:

    spumas,

    Verg. A. 3, 208:

    taxos in arcus,

    to bend, id. G. 2, 448:

    tegumen torquens immane leonis,

    winding about him, id. A. 7, 666:

    cum terra circum axem se convertat et torqueat,

    Cic. Ac. 2, 39, 123:

    torta circum bracchia vestis,

    Tac. H. 5, 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    To whirl around, to whirl in the act of throwing, to wield, brandish, to fling with force, to hurl (mostly poet.):

    torquet nunc lapidem, nunc ingens machina tignum,

    Hor. Ep. 2, 2, 73:

    amnis torquet sonantia saxa,

    Verg. A. 6, 551:

    stuppea torquentem Balearis verbera fundae,

    id. G. 1, 309:

    jaculum in hostem,

    id. A. 10, 585; Ov. M. 12, 323: hastam in hunc, id. ib 5, 137;

    for which: hastam alicui,

    Val. Fl. 3, 193:

    telum aurata ad tempora,

    Verg. A. 12, 536:

    tela manu,

    Ov. M. 12, 99:

    valido pila lacerto,

    id. F. 2, 11:

    glebas, ramos,

    id. M. 11, 30:

    cum fulmina torquet (Juppiter),

    Verg. A. 4, 208;

    and trop.: cum Juppiter horridus austris Torquet aquosam hiemem,

    id. ib. 9, 671; cf.:

    Eurus nubes in occiduum orbem,

    Luc. 4, 63.—In prose:

    torquere amentatas hastas lacertis,

    Cic. de Or. 1, 57, 242.—
    2.
    To twist awry, misplace, turn aside, distort:

    negat sibi umquam, cum oculum torsisset, duas ex lucernā flammulas esse visas,

    Cic. Ac. 2, 25, 80:

    ora Tristia temptantum sensu (sapor) torquebit amaro,

    Verg. G. 2, 247.—
    3.
    To wrench the limbs upon the rack, to put to the rack or to the torture, to rack, torture (class.):

    ita te nervo torquebo, itidem uti catapultae solent,

    Plaut. Curc. 5, 3, 12:

    eculeo torqueri,

    Cic. Fin. 3, 13, 42:

    aliquem servilem in modum,

    Suet. Aug. 27; cf.:

    ira torquentium,

    Tac. A. 15, 57:

    servum in caput domini,

    against his master, Dig. 48, 18, 1: vinctus tortusve, [p. 1880] Suet. Aug. 40 fin.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to twist, wrest, distort, turn, bend, direct (a favorite expression of Cicero):

    versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere ac flectere,

    Cic. Cael. 6, 13:

    torquere et flectere imbecillitatem animorum,

    id. Leg. 1, 10, 29:

    oratio ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas,

    id. Or. 16, 52:

    omnia ad suae causae commodum,

    id. Inv. 2, 14, 46:

    verbo ac litterā jus omne torqueri,

    wrested, perverted, id. Caecin. 27, 77:

    sonum,

    to inflect, Auct. Her. 3, 14, 25:

    cuncta tuo qui bella, pater, sub numine torques,

    Verg. A. 12, 180:

    versare sententias, et huc atque illuc torquere,

    Tac. H. 1, 85.—
    B.
    In partic. (acc. to A. 2.), to rack, torment, torture (syn.:

    ango, crucio): tuae libidines te torquent,

    Cic. Par. 2, 18:

    mitto aurum coronarium, quod te diutissime torsit,

    id. Pis. 37, 90: acriter nos tuae supplicationes torserunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 1:

    equidem dies noctesque torqueor,

    Cic. Att. 7, 9, 4:

    verbi controversia jam diu torquet Graeculos homines,

    id. de Or. 1, 11, 47; 3, 9, 33:

    stulti malorum memoriā torquentur,

    id. Fin. 1, 17, 57:

    sollicitudine, poenitentia, etc., torquetur mens,

    Quint. 12, 1, 7:

    invidiā vel amore vigil torquebere,

    Hor. Ep. 1, 2, 37; Ov. H. 20, 123:

    torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat,

    id. ib. 9, 36; cf. Hor. S. 2, 8, 67:

    Aeacus torquet umbras,

    holds inquisition over, Juv. 1, 9.— Transf.: (reges) dicuntur torquere mero, quem perspexisse laborant, qs. to rack with wine, i. e. to try or test with wine, Hor. A. P. 435; so,

    vino tortus et irā,

    id. Ep. 1, 18, 38.—
    C.
    To hurl, fling (of language):

    curvum sermone rotato enthymema,

    Juv. 6, 449.—Hence, tortus, a, um, P. a., twisted, crooked, contorted, distorted.
    A.
    Lit.:

    via (labyrinthi),

    Prop. 4 (5), 4, 42:

    quercus,

    i. e. a twisted oakgarland, Verg. G. 1, 349.—Hence,
    2.
    Subst.: torta, ae, f., a twisted loaf, a twist, Vulg. 1 Par. 16, 3. —
    * B.
    Trop.:

    condiciones,

    confused, complicated, Plaut. Men. 4, 2, 25. — Adv.: tortē, awry, crookedly:

    torte penitusque remota,

    Lucr. 4, 305 (329).

    Lewis & Short latin dictionary > torqueo

  • 9 verso

    verso ( vorso), āvi, ātum, 1 ( inf. vorsarier, Plaut. Poen. 1, 2, 53), v. freq. a. [verto], to turn, wind, twist, or whirl about often or violently (freq. and class.; syn.: verto, contorqueo).
    I.
    Lit.: qui caelum versat stellis fulgentibus aptum, Enn. ap. Macr. 6, 1 (Ann. v. 30 Vahl.): Sisyphus versat Saxum, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:

    turbinem puer,

    Tib. 1, 5, 4:

    turdos in igni,

    Hor. S. 1, 5, 72:

    ova non acri favillā,

    Ov. M. 8, 667:

    cum versati appositi essent pisces,

    Quint. 6, 3, 90:

    vinclorum inmensa volumina,

    Verg. A. 5, 408:

    manum,

    Ov. M. 12, 493:

    lumina,

    id. ib. 5, 134; 6, 247;

    7, 579: cardinem,

    id. ib. 4, 93:

    fusum,

    id. ib. 4, 221;

    6, 22: corpus,

    id. Am. 1, 2, 4:

    sortem urnā,

    to shake, Hor. C. 2, 3, 26:

    ligonibus glaebas,

    to turn up, hoe, id. ib. 3, 6, 39; so,

    rura (juvenci),

    Prop. 4 (5), 1, 129:

    terram,

    Ov. R. Am. 173:

    desectum gramen,

    hay, id. M. 14, 646:

    currum in gramine,

    i. e. to wheel about, Verg. A. 12, 664:

    oves,

    to drive about, pasture, id. E. 10, 68:

    pulsat versatque Dareta,

    id. A. 5, 460:

    me versant in litore venti,

    id. ib. 6, 362: vos exemplaria Graeca Nocturnā versate manu, versate diurnā, turn them over, i. e. read, study them, Hor. A. P. 269:

    et nummulario non ex fide versanti pecunias manus amputavit,

    handling, accounting for, Suet. Galb. 9.—With se, or mid., to turn one's self often, to turn, revolve, etc.: versabat se in utramque partem, non solum mente, verum etiam corpore, Cic. Verr. 2, 2, 30, § 74.—Prov.:

    satis diu jam hoc saxum vorso,

    I have wasted time enough with this man, Ter. Eun. 5, 8, 55.—Mid.:

    mundum versari circum axem caeli,

    Cic. N. D. 1, 20, 52:

    qui (orbes) versantur retro,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    pars superior mundi non versatur in turbinem,

    Sen. Ira, 3, 6, 1:

    suāpte naturā et cylindrum volvi et versari turbinem putat,

    Cic. Fat. 18, 42:

    ne versari aves possent,

    Col. 8, 7, 1.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn, twist, bend:

    versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere et flectere,

    Cic. Cael. 6, 13:

    ad omnem malitiam et fraudem versare mentem suam coepit,

    id. Clu. 26, 70:

    eadem multis modis,

    id. Or. 40, 137:

    causas,

    i. e. to treat, manage, id. ib. 9, 31; Quint. 10, 5, 9; cf. absol.:

    non mille figuris variet ac verset (orator)?

    id. 5, 14, 32:

    verba,

    to pervert, alter, Cic. Fin. 4, 20, 56:

    fors omnia versat,

    turns, changes, Verg. E. 9, 5;

    so mid.: versatur celeri Fors levis orbe rotae,

    Tib. 1, 5, 70:

    huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, etc.,

    Cic. Fin. 2, 31, 99:

    in quo, utrum respondebo, verses te huc atque illuc necesse est,

    id. ib. 5, 28, 86:

    versabat se ad omnis cogitationes,

    Curt. 6, 6, 27.—
    2.
    In partic. (rare in Cic.).
    a.
    Qs. to turn upside down, i. e. to discompose, disturb, vex, agitate:

    versabo ego illum hodie, si vivo, probe,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 6; id. Pers. 5, 2, 17:

    haerere homo, versari, rubere,

    to be disturbed, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187: si quid te adjuero curamve levasso Quae nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 340 Vahl.):

    miserum toto cubili,

    Prop. 1, 14, 21:

    illum toto versant suspiria lecto,

    id. 2, 22, 47 (3, 16, 5):

    odiis domos,

    to overthrow, ruin, subvert, Verg. A. 7, 336:

    ille placet, versatque domum, neque verbera sentit,

    i. e. disturbs without being punished, Ov. Am. 2, 2, 29:

    sic fortuna in contentione et certamine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset,

    alternated with, treated each in turn, Caes. B. G. 5, 44 fin.:

    pectora,

    id. ib. 2, 45:

    muliebrem animum in omnes partes,

    Liv. 1, 58, 3:

    patrum animos,

    id. 1, 17, 1:

    pectora (nunc indignatio nunc pudor),

    id. 2, 45, 5; cf.:

    spesque timorque animum versat utroque modo,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 12.—
    b.
    To turn over a thing in the mind, to think over, meditate, or reflect upon, revolve, consider; to transact, carry on (cf.:

    volvo, agito): multas res simitu in meo corde vorso,

    Plaut. Trin. 2, 1, 1:

    versarent in animis secum unamquamque rem,

    Liv. 3, 34, 4:

    illa dolos dirumque nefas in pectere versat, Certa mori,

    Verg. A. 4, 563; so,

    dolos,

    id. ib. 2, 62:

    versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant umeri,

    Hor. A. P. 39:

    ubi maxima rerum momenta versantur,

    Quint. 8, 3, 13:

    versenturque omni modo numeri,

    examined, considered, id. 10, 3, 5; 10, 5, 9:

    somnia decies,

    to interpret, Prop. 2, 4, 16:

    multum igitur domi ante versandi sunt (testes), variis percontationibus, etc.,

    examined, practised, Quint. 5, 7, 11.—
    II.
    Transf., in the mid. form, versor ( vor-sor), ātus, 1, prop. to move about in a place, i. e. to dwell, live, remain, stay, abide, be in a place or among certain persons; constr. most freq. with in aliquā re; also with inter, intra, apud, and cum.
    A.
    Lit.:

    vorsari crebro hic cum viderent me domi,

    Plaut. Am. prol. 128:

    in medio pariete,

    id. Cas. 1, 52:

    non ad solarium, non in campo, non in conviviis versatus est,

    Cic. Quint. 18, 59:

    in fundo,

    id. Mil. 20, 53:

    in castris,

    Caes. B. G. 2, 24:

    inter aciem,

    id. ib. 1, 52; cf.:

    nec versari inter eos sine dedecore potero,

    Cic. Att. 10, 8, 3:

    intra vallum,

    Caes. B. C. 3, 96:

    alicui inter femina,

    Suet. Tib. 44:

    nobiscum versari jam diutius non potes,

    Cic. Cat. 1, 5, 10;

    apud praefectos regis,

    Nep. Con. 2, 4.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to be; to be circumstanced or situated:

    nescis, quantis in malis vorser miser,

    Ter. And. 4, 1, 25:

    certe ego te in medio versantem turbine leti Eripui,

    Cat. 64, 149:

    ergo illi nunc in pace versantur,

    Cic. Phil. 8, 2, 6:

    in clarissimā luce,

    id. Off. 2, 13, 44:

    Minturnenses aeternā in laude versantur,

    id. Planc. 10, 26:

    in simili culpā,

    Caes. B. C. 3, 110:

    mihi ante oculos dies noctesque versaris,

    Cic. Fam. 14, 2, 3:

    nec versantur omnino scripta eorum inter manus hominum,

    i. e. are read, Dig. 1, 2, 2.—Of abstract subjects: numquam tibi populi Romani dignitas, numquam species ipsa hujusmodi multitudinis in oculis animoque versata est? Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    mors, exsilium mihi ob oculos versabantur,

    id. Sest. 21, 47:

    haec omnia in eodem errore versantur,

    id. N. D. 3, 10, 25; id. Tusc. 1, 44, 107:

    aliquid in dubitatione versatur,

    id. Rep. 2, 15, 29:

    Mithridaticum bellum, in multā varietate versatum,

    waged with many vicissitudes, id. Arch. 9, 21.—
    2.
    In partic., to occupy or busy one's self with any action, to be engaged in any thing.
    a.
    Of persons.
    (α).
    With in and abl. (class.):

    opifices omnes in sordidā arte versantur,

    Cic. Off. 1, 42, 150:

    in omnibus ingenuis artibus,

    id. Fam. 4, 3, 4:

    versabor in re difficili,

    id. Leg. 3, 15, 33:

    in re publicā atque in his vitae periculis laboribusque,

    id. Arch. 12, 30;

    ullā in cogitatione acrius ac diligentius versari,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    si diutius in hoc genere verser,

    id. ib. 1, 46, 70:

    multum in imperiis,

    Nep. Milt. 8, 2.—
    (β).
    With circa and acc. (post-Aug.):

    circa mensuras ac numeros non versabitur (orator)?

    Quint. 2, 21, 19.—
    (γ).
    With inter:

    inter arma ac studia versatus,

    Vell. 1, 13, 3.—
    b.
    Of abstract subjects.
    (α).
    With in and abl. (class.):

    haec omnia in eodem quo illa Zenonis errore versantur,

    depend on, Cic. N. D. 3, 10, 25:

    dicendi omnis ratio in hominum more et sermone versatur,

    is occupied with, concerns, Cic. de Or. 1, 3, 12:

    ejus omnis oratio versata est in eo, ut, etc.,

    id. ib. 1, 57, 244; cf.:

    imitatio est posita fere in eludendo, sed versatur etiam in factis,

    Quint. 9, 2, 58: ipsae res in perfacili cognitione versantur Cic. Or. 35, 122;

    quae omnes artes in veri investigatione versantur,

    id. Off. 1, 6, 19:

    omnia quae in causā versarentur,

    Quint. 7, 1, 4:

    epilogi omnes in eādem fere materiā versari solent,

    id. 7, 4, 19; 2, 4, 1:

    praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur,

    id. 5, 2, 1.—
    (β).
    With circa and acc. (post-Aug.):

    haec pars (tragoedia) circa iram, odium, metum, miserationem fere tota versatur,

    Quint. 6, 2, 20:

    circa quae versari videatur omnis quaestio,

    id. 3, 6, 23:

    quidam circa res omnes, quidam circa civiles modo versari rhetoricen putaverunt,

    id. 2, 15, 15.—
    (γ).
    With abl.:

    itaque (finitio) pluribus legibus isdem quibus conjectura versatur,

    Quint. 7, 3, 1 (dub.; Halm, ex conj. in isdem).—
    c.
    Part. perf.:

    homo in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3:

    viri in rerum publicarum varietate versati,

    id. Rep. 3, 3, 4:

    semper inter arma ac studia versatus,

    Vell. 1, 13, 3.— Absol.:

    is missum ad dilectus agendos Agricolam integreque ac strenue versatum praeposuit, etc.,

    Tac. Agr. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > verso

  • 10 vorsor

    verso ( vorso), āvi, ātum, 1 ( inf. vorsarier, Plaut. Poen. 1, 2, 53), v. freq. a. [verto], to turn, wind, twist, or whirl about often or violently (freq. and class.; syn.: verto, contorqueo).
    I.
    Lit.: qui caelum versat stellis fulgentibus aptum, Enn. ap. Macr. 6, 1 (Ann. v. 30 Vahl.): Sisyphus versat Saxum, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10:

    turbinem puer,

    Tib. 1, 5, 4:

    turdos in igni,

    Hor. S. 1, 5, 72:

    ova non acri favillā,

    Ov. M. 8, 667:

    cum versati appositi essent pisces,

    Quint. 6, 3, 90:

    vinclorum inmensa volumina,

    Verg. A. 5, 408:

    manum,

    Ov. M. 12, 493:

    lumina,

    id. ib. 5, 134; 6, 247;

    7, 579: cardinem,

    id. ib. 4, 93:

    fusum,

    id. ib. 4, 221;

    6, 22: corpus,

    id. Am. 1, 2, 4:

    sortem urnā,

    to shake, Hor. C. 2, 3, 26:

    ligonibus glaebas,

    to turn up, hoe, id. ib. 3, 6, 39; so,

    rura (juvenci),

    Prop. 4 (5), 1, 129:

    terram,

    Ov. R. Am. 173:

    desectum gramen,

    hay, id. M. 14, 646:

    currum in gramine,

    i. e. to wheel about, Verg. A. 12, 664:

    oves,

    to drive about, pasture, id. E. 10, 68:

    pulsat versatque Dareta,

    id. A. 5, 460:

    me versant in litore venti,

    id. ib. 6, 362: vos exemplaria Graeca Nocturnā versate manu, versate diurnā, turn them over, i. e. read, study them, Hor. A. P. 269:

    et nummulario non ex fide versanti pecunias manus amputavit,

    handling, accounting for, Suet. Galb. 9.—With se, or mid., to turn one's self often, to turn, revolve, etc.: versabat se in utramque partem, non solum mente, verum etiam corpore, Cic. Verr. 2, 2, 30, § 74.—Prov.:

    satis diu jam hoc saxum vorso,

    I have wasted time enough with this man, Ter. Eun. 5, 8, 55.—Mid.:

    mundum versari circum axem caeli,

    Cic. N. D. 1, 20, 52:

    qui (orbes) versantur retro,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    pars superior mundi non versatur in turbinem,

    Sen. Ira, 3, 6, 1:

    suāpte naturā et cylindrum volvi et versari turbinem putat,

    Cic. Fat. 18, 42:

    ne versari aves possent,

    Col. 8, 7, 1.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to turn, twist, bend:

    versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere et flectere,

    Cic. Cael. 6, 13:

    ad omnem malitiam et fraudem versare mentem suam coepit,

    id. Clu. 26, 70:

    eadem multis modis,

    id. Or. 40, 137:

    causas,

    i. e. to treat, manage, id. ib. 9, 31; Quint. 10, 5, 9; cf. absol.:

    non mille figuris variet ac verset (orator)?

    id. 5, 14, 32:

    verba,

    to pervert, alter, Cic. Fin. 4, 20, 56:

    fors omnia versat,

    turns, changes, Verg. E. 9, 5;

    so mid.: versatur celeri Fors levis orbe rotae,

    Tib. 1, 5, 70:

    huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, etc.,

    Cic. Fin. 2, 31, 99:

    in quo, utrum respondebo, verses te huc atque illuc necesse est,

    id. ib. 5, 28, 86:

    versabat se ad omnis cogitationes,

    Curt. 6, 6, 27.—
    2.
    In partic. (rare in Cic.).
    a.
    Qs. to turn upside down, i. e. to discompose, disturb, vex, agitate:

    versabo ego illum hodie, si vivo, probe,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 6; id. Pers. 5, 2, 17:

    haerere homo, versari, rubere,

    to be disturbed, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187: si quid te adjuero curamve levasso Quae nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 340 Vahl.):

    miserum toto cubili,

    Prop. 1, 14, 21:

    illum toto versant suspiria lecto,

    id. 2, 22, 47 (3, 16, 5):

    odiis domos,

    to overthrow, ruin, subvert, Verg. A. 7, 336:

    ille placet, versatque domum, neque verbera sentit,

    i. e. disturbs without being punished, Ov. Am. 2, 2, 29:

    sic fortuna in contentione et certamine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset,

    alternated with, treated each in turn, Caes. B. G. 5, 44 fin.:

    pectora,

    id. ib. 2, 45:

    muliebrem animum in omnes partes,

    Liv. 1, 58, 3:

    patrum animos,

    id. 1, 17, 1:

    pectora (nunc indignatio nunc pudor),

    id. 2, 45, 5; cf.:

    spesque timorque animum versat utroque modo,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 12.—
    b.
    To turn over a thing in the mind, to think over, meditate, or reflect upon, revolve, consider; to transact, carry on (cf.:

    volvo, agito): multas res simitu in meo corde vorso,

    Plaut. Trin. 2, 1, 1:

    versarent in animis secum unamquamque rem,

    Liv. 3, 34, 4:

    illa dolos dirumque nefas in pectere versat, Certa mori,

    Verg. A. 4, 563; so,

    dolos,

    id. ib. 2, 62:

    versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant umeri,

    Hor. A. P. 39:

    ubi maxima rerum momenta versantur,

    Quint. 8, 3, 13:

    versenturque omni modo numeri,

    examined, considered, id. 10, 3, 5; 10, 5, 9:

    somnia decies,

    to interpret, Prop. 2, 4, 16:

    multum igitur domi ante versandi sunt (testes), variis percontationibus, etc.,

    examined, practised, Quint. 5, 7, 11.—
    II.
    Transf., in the mid. form, versor ( vor-sor), ātus, 1, prop. to move about in a place, i. e. to dwell, live, remain, stay, abide, be in a place or among certain persons; constr. most freq. with in aliquā re; also with inter, intra, apud, and cum.
    A.
    Lit.:

    vorsari crebro hic cum viderent me domi,

    Plaut. Am. prol. 128:

    in medio pariete,

    id. Cas. 1, 52:

    non ad solarium, non in campo, non in conviviis versatus est,

    Cic. Quint. 18, 59:

    in fundo,

    id. Mil. 20, 53:

    in castris,

    Caes. B. G. 2, 24:

    inter aciem,

    id. ib. 1, 52; cf.:

    nec versari inter eos sine dedecore potero,

    Cic. Att. 10, 8, 3:

    intra vallum,

    Caes. B. C. 3, 96:

    alicui inter femina,

    Suet. Tib. 44:

    nobiscum versari jam diutius non potes,

    Cic. Cat. 1, 5, 10;

    apud praefectos regis,

    Nep. Con. 2, 4.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to be; to be circumstanced or situated:

    nescis, quantis in malis vorser miser,

    Ter. And. 4, 1, 25:

    certe ego te in medio versantem turbine leti Eripui,

    Cat. 64, 149:

    ergo illi nunc in pace versantur,

    Cic. Phil. 8, 2, 6:

    in clarissimā luce,

    id. Off. 2, 13, 44:

    Minturnenses aeternā in laude versantur,

    id. Planc. 10, 26:

    in simili culpā,

    Caes. B. C. 3, 110:

    mihi ante oculos dies noctesque versaris,

    Cic. Fam. 14, 2, 3:

    nec versantur omnino scripta eorum inter manus hominum,

    i. e. are read, Dig. 1, 2, 2.—Of abstract subjects: numquam tibi populi Romani dignitas, numquam species ipsa hujusmodi multitudinis in oculis animoque versata est? Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    mors, exsilium mihi ob oculos versabantur,

    id. Sest. 21, 47:

    haec omnia in eodem errore versantur,

    id. N. D. 3, 10, 25; id. Tusc. 1, 44, 107:

    aliquid in dubitatione versatur,

    id. Rep. 2, 15, 29:

    Mithridaticum bellum, in multā varietate versatum,

    waged with many vicissitudes, id. Arch. 9, 21.—
    2.
    In partic., to occupy or busy one's self with any action, to be engaged in any thing.
    a.
    Of persons.
    (α).
    With in and abl. (class.):

    opifices omnes in sordidā arte versantur,

    Cic. Off. 1, 42, 150:

    in omnibus ingenuis artibus,

    id. Fam. 4, 3, 4:

    versabor in re difficili,

    id. Leg. 3, 15, 33:

    in re publicā atque in his vitae periculis laboribusque,

    id. Arch. 12, 30;

    ullā in cogitatione acrius ac diligentius versari,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    si diutius in hoc genere verser,

    id. ib. 1, 46, 70:

    multum in imperiis,

    Nep. Milt. 8, 2.—
    (β).
    With circa and acc. (post-Aug.):

    circa mensuras ac numeros non versabitur (orator)?

    Quint. 2, 21, 19.—
    (γ).
    With inter:

    inter arma ac studia versatus,

    Vell. 1, 13, 3.—
    b.
    Of abstract subjects.
    (α).
    With in and abl. (class.):

    haec omnia in eodem quo illa Zenonis errore versantur,

    depend on, Cic. N. D. 3, 10, 25:

    dicendi omnis ratio in hominum more et sermone versatur,

    is occupied with, concerns, Cic. de Or. 1, 3, 12:

    ejus omnis oratio versata est in eo, ut, etc.,

    id. ib. 1, 57, 244; cf.:

    imitatio est posita fere in eludendo, sed versatur etiam in factis,

    Quint. 9, 2, 58: ipsae res in perfacili cognitione versantur Cic. Or. 35, 122;

    quae omnes artes in veri investigatione versantur,

    id. Off. 1, 6, 19:

    omnia quae in causā versarentur,

    Quint. 7, 1, 4:

    epilogi omnes in eādem fere materiā versari solent,

    id. 7, 4, 19; 2, 4, 1:

    praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur,

    id. 5, 2, 1.—
    (β).
    With circa and acc. (post-Aug.):

    haec pars (tragoedia) circa iram, odium, metum, miserationem fere tota versatur,

    Quint. 6, 2, 20:

    circa quae versari videatur omnis quaestio,

    id. 3, 6, 23:

    quidam circa res omnes, quidam circa civiles modo versari rhetoricen putaverunt,

    id. 2, 15, 15.—
    (γ).
    With abl.:

    itaque (finitio) pluribus legibus isdem quibus conjectura versatur,

    Quint. 7, 3, 1 (dub.; Halm, ex conj. in isdem).—
    c.
    Part. perf.:

    homo in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3:

    viri in rerum publicarum varietate versati,

    id. Rep. 3, 3, 4:

    semper inter arma ac studia versatus,

    Vell. 1, 13, 3.— Absol.:

    is missum ad dilectus agendos Agricolam integreque ac strenue versatum praeposuit, etc.,

    Tac. Agr. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > vorsor

  • 11 signum

    signum, i, n. [perh. Sanscr. sag-, to cling to, adhere; cf. sigilla].
    I.
    In gen., a mark, token, sign, indication (very frequent in all styles and periods; cf.

    insigne): meo patri torulus inerit aureus Sub petaso: id signum Amphitruoni non erit,

    Plaut. Am. prol. 145 sq.:

    ut eam (nutricem) adducam et signa ostendam haec, i. e. crepundia,

    Ter. Eun. 4, 7, 38; 5, 3, 5:

    ut fures earum rerum, quas ceperunt, signa commutant, etc.,

    Cic. Fin. 5, 25, 74; so (with notae) id. de Or. 2, 41, 174; id. Lael. 17, 62; cf.:

    omne probabile aut signum est aut credibile... Signum est, quod sub sensum aliquem cadit et quiddam significat, quod ex ipso profectum videtur, etc.,

    id. Inv. 1, 30, 47 sq.:

    aut pecori signum aut numeros inpressit acervis,

    Verg. G. 1, 263; cf.:

    servitii signum cervice gerens,

    Ov. M. 3, 16:

    jaculo mihi vulnera fecit.—Signa vides: apparet adhuc vetus ecce cicatrix,

    Ov. M. 12, 444:

    metam Constituit signum nautis pater, unde reverti Scirent, etc.,

    Verg. A. 5, 130:

    scutum signi gratia positum,

    Quint. 6, 3, 38:

    signa pedum,

    tracks, prints, Ov. M. 4, 543;

    and simply signa,

    Verg. A. 8, 212 al.:

    oculis mihi signum dedit, Ne se appellarem,

    Plaut. Mil. 2, 1, 45:

    dare,

    Ter. Eun. 4, 7, 11:

    dicere deos gallis signum dedisse cantandi,

    Cic. Div. 2, 26, 57 al.:

    signa esse ad salutem,

    Ter. And. 3, 2, 2:

    animi pudentis signum,

    id. Heaut. 1, 1, 68:

    color pudoris signum,

    id. And. 5, 3, 7:

    signa doloris ostendere,

    Cic. de Or. 2, 45, 190:

    mortis dare,

    Lucr. 6, 1182:

    timoris mittere,

    to exhibit, display, Caes. B. C. 1, 71 et saep.—With obj.-clause:

    magnum hoc quoque signum est, dominam esse extra noxiam,

    Ter. Heaut. 2, 3, 57; Nep. Att. 17, 2.—In predic. gen. with neutr. pron.: hoc est signi;

    ubi primum poterit, se illinc subducet,

    Ter. Eun. 4, 1, 14:

    id erit signi me invitum facere, quod, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 30, 83; Auct. Her. 4, 5, 8; Cato, R. R. 38, 4; 88, 2:

    nil tamen est signi,

    Lucr. 5, 918; cf.:

    quid signi?

    Cic. Cael. 16, 38, 2.— Hence, a surname, epithet (rare):

    huic signum exercitus apposuit,

    Vop. Am. 6; cf. Capitol. Gord. 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang.
    1.
    The distinctive sign of a division of an army.
    a.
    A military standard, ensign, banner (including the aquila):

    signifero interfecto, signo amisso,

    Caes. B. G. 2, 25:

    ut neque signiferi viam, nec signa milites cernerent,

    Liv. 33, 7:

    Hasdrubal ut procul signa legionum fulgentia vidit,

    id. 28, 14; 22, 21; Col. 9, 9, 4:

    inter signa militaria,

    Hor. Epod. 9, 15:

    cum unius signi militibus pergit ire,

    Liv. 33, 1:

    signa militaria ex proelio relata,

    Caes. B. C. 3, 99; so,

    militaria,

    id. B. G. 7, 2; Plin. 33, 33, 19, § 58.—

    Hence the expressions: signa sequi,

    to follow the standards, to march in military order, Sall. J. 80, 2; Liv. 24, 48, 11:

    signa subsequi,

    to keep in order of battle, Caes. B. G. 4, 26:

    signa observare,

    Sall. J. 51, 1:

    signa servare,

    Liv. 8, 34, 10; Veg. Mil. 1, 9:

    ab signis discedere,

    to desert the standards, leave the ranks, Caes. B. G. 5, 16; 5, 33 fin.; id. B. C. 1, 44; Liv. 25, 20 al.; cf.:

    ab ordinibus signisque discedere,

    Front. Strat. 1, 5, 3:

    signa relinquere,

    to desert, Sall. C. 9, 4; Liv. 5, 6 al.:

    signa deserere,

    Liv. 8, 34, 9: signa ferre, i. e. to break up the camp, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40; Liv. 2, 49, 3; 10, 5 al.;

    for which: movere signa,

    id. 1, 14, 9; 27, 2, 12; Verg. G. 3, 236; and:

    tollere,

    Vell. 2, 61, 2; Auct. B. Alex. 57, 1;

    but: ferte signa in hostem,

    attack, Liv. 9, 23, 13:

    signa constituere,

    to halt, Caes. B. G. 7, 47; cf.:

    infestis contra hostes signis constiterunt,

    id. ib. 7, 51:

    signa proferre,

    to advance, Liv. 4, 32, 10: signa convertere, to wheel, turn, or face about, Caes. B. G. 1, 25 fin.; 2, 26: Liv. 8, 11; 2, 14; 4, 29; for which, [p. 1698] vertere signa, id. 9, 35:

    signa inferre (in aliquem),

    to advance to the attack, make an assault, Caes. B. G. 1, 25 fin.; 2, 26; 7, 67; id. B. C. 2, 42; Cic. Phil. 5, 8, 23; Sall. J. 56, 5; Liv. 2, 53; 9, 27; 44, 12 al; cf.:

    signa conferre cum aliquo,

    to engage with, engage in close fight, Cic. Att. 7, 5, 5; id. Pis. 21, 49;

    and cf.: collatis signis pugnare, superare aliquem, etc.,

    Plaut. Cas. 2, 5, 44; Liv. 1, 33; 2, 50; Cic. Imp. Pomp. 23, 66; but conferre signa also means simply to bring the standards together (to one place), Caes. B. G. 7, 2; 2, 25; Liv. 37, 21:

    signa in laevum cornu confert,

    concentrates his troops, id. 7, 15, 4:

    signa transferre,

    to desert, Caes. B. C. 1, 24: signa convellere, to take up the standards, which had been fixed in the ground, Liv. 3, 7, 3; 3, 54, 10; 5, 37, 4; so,

    vellere signa,

    id. 3, 50, 11; Verg. G. 4, 108:

    revellere signa,

    Luc. 7, 77; cf.:

    signa figere,

    to encamp, Amm. 27, 10, 9:

    defigere signa,

    Sil. 8, 625:

    sub signis ducere legiones, ire, esse, etc.,

    together, in order, in rank and file, Plaut. Ps. 2, 4, 71 (with ordine); Cic. Att. 16, 8, 2; Liv. 3, 51; Tac. H. 2, 14:

    signa hostium turbare,

    to throw into disorder, Liv. 9, 73:

    ante signa,

    before the army, id. 5, 18; 6, 7; 7, 16:

    post signa,

    id. 2, 49.—
    (β).
    Transf., in gen.:

    infestis prope signis inferuntur Galli in Fonteium,

    Cic. Font. 20, 44 (16, 34).—
    b.
    Esp., the standard or ensign of single cohorts and maniples (opp. aquila, the standard of the entire legion):

    cum fasces, cum tubas, cum signa militaria, cum aquilam illam argenteam... scirem esse praemissam,

    Cic. Cat. 2, 6, 13; Galb. ap. Cic. Fam. 10, 30, 5; Suet. Calig. 14 fin. Oud.; Tac. A. 1, 18; id. H. 2, 29 fin.; Plin. 13, 3, 4, § 23; Luc. 1, 6; 1, 224 al. (cf. aquila, 2.):

    manipulos exercitus minimas manus quae unum sequuntur signum,

    Varr. L. L. 5, § 88 Müll.—
    (β).
    Meton., a cohort, a maniple:

    octo cohortes in fronte constituit, reliquarum signa in subsidio artius collocat,

    Sall. C. 59, 2; Liv. 8, 9; 25, 23 fin.; 33, 1; 27, 14; 28, 14; Auct. B. Hisp. 18, 3.—
    2.
    A sign, signal; a watchword, password, given by a wind-instrument, by the tessera, or otherwise:

    signum tubā dare,

    Caes. B. G. 2, 20; 7, 81:

    proelii committendi dare,

    id. ib. 2, 21:

    recipiendi dare,

    id. ib. 7, 52:

    receptui dare,

    Liv. 4, 31; 26, 45; 3, 22; cf. Cic. Rep. 1, 2, 3:

    signum dare ut, etc.,

    Liv. 2, 20; 4, 39:

    proelii exposcere,

    Caes. B. G. 7, 19:

    concinere,

    id. B. C. 3, 92 fin.; Liv. 30, 5; cf. Tac. A. 1, 68:

    canere,

    Sall. C. 59, 1; id. J. 99, 1; Liv. 1, 1; 4, 31; 27, 47; Cic. Rep. 1, 3, 3 al. (v. cano).—For the chariot race:

    signum mittendis quadrigis dare,

    Liv. 8, 40, 3: signum mittere, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107: signo Felicitatis dato, the word, watchword, Felicitas, Auct. B. Afr. 83:

    signum petere,

    Suet. Calig. 56; id. Claud. 42; id. Ner. 9; cf.:

    it bello tessera signum,

    Verg. A. 7, 637.— Transf.:

    tu illam (virtutem) jubes signum petere,

    i. e. to be in subjection, Sen. Ben. 4, 2, 2.—
    B.
    A sign or token of any thing to come; a prognostic, symptom (cf.:

    portentum, indicium): ipse et equus ejus repente concidit: nec eam rem habuit religioni, objecto signo, ut peritis videbatur, ne committeret proelium,

    Cic. Div. 1, 35, 77:

    medici signa quaedam habent ex venis et ex spiritu aegroti,

    id. ib. 2, 70, 145; cf. Verg. G. 3, 440; 3, 503; 4, 253; Cels. 2, 3:

    prospera signa dare,

    Ov. H. 18 (19), 152.—
    C.
    An image, as a work of art; a figure, statue, picture, etc. (syn.: effigies, imago, simulacrum);

    inerant (classi) signa expressa, Titani quomodo, etc.,

    Naev. 2, 13: statuas deorum, exempla earum facierum, s gna domi pro supellectile statuere, Cato ap. Prisc. p. 782 P.:

    signum pictum in pariete,

    Plaut. Merc. 2, 2, 44:

    signum in fano,

    id. Rud. 2, 7, 2:

    aëna signa,

    Lucr. 1, 318:

    ante signum Jovis Statoris concidit,

    Cic. Div. 1, 35, 77:

    signum aeneum, marmoreum, eburneum,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1; cf. id. Off. 1, 41, 147; Hor. Ep. 2, 1, 248:

    cratera impressum signis,

    Verg. A. 5, 536; 5, 267; 9, 263:

    (vestis) auro signisque ingentibus apta,

    Lucr. 5, 1428:

    ex ornatis aedibus per aulaea et signa,

    Sall. H. 2, 23, 2 Dietsch:

    pallam signis auroque rigentem,

    Verg. A. 1, 648:

    e Pario formatum marmore signum,

    Ov. M. 3, 419; cf. id. ib. 5, 183;

    12, 398: statuas, signa, picturas commendet,

    Plin. Ep. 1, 20, 5.—
    D.
    An image or device on a seal-ring; a seal, signet: ostendi tabellas Lentulo, et quaesivi, cognosceretne signum. Annuit. Est vero, inquam, notum signum, imago avi tui, etc., Cic. Cat. 3, 5, 10:

    (patera) in cistulā obsignata signo est,

    Plaut. Am. 1, 1, 265; cf. Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    tabulae maximae signis hominum nobilium consignantur,

    id. Quint. 6, 25:

    imprimat his signa tabellis,

    Hor. S. 2, 6, 38:

    litterae integris signis praetoribus traduntur,

    Cic. Cat. 3, 3, 6; Sall. C. 47, 3:

    signo laeso non insanire lagenae,

    Hor. Ep. 2, 2, 134:

    volumen sub signo habere,

    to have under seal, Cic. Att. 9, 10, 4; cf.:

    sub signo claustrisque rei publicae positum vectigal,

    id. Agr. 1, 7, 21:

    nec pacta conventaque inpressis signis custodirentur,

    Sen. Ben. 3, 15, 1:

    cum sol duodena peregit signa,

    Ov. M. 13, 618.—
    E.
    A sign in the heavens, a constellation (cf. sidus):

    caeli subter labentia signa,

    Lucr. 1, 2:

    loca caelio Omnia, dispositis signis ornata,

    id. 5, 695:

    signorum ortus et obitus,

    Cic. Inv. 1, 34, 59:

    signis omnibus ad idem principium stellisque revocatis,

    id. Rep. 6, 22, 24:

    in signo leonis,

    id. Div. 1, 53, 121:

    signorum obitus speculari et ortus,

    Verg. G. 1, 257; id. A. 7, 138:

    signum pluviale Capellae,

    Ov. F. 5, 113:

    ponemusque suos ad vaga signa dies,

    id. ib. 1, 310:

    nox caelo diffundere signa parabat,

    Hor. S. 1, 5, 10; cf. id. C. 2, 8, 11.—
    F.
    Miraculous works (eccl. Lat.), Vulg. Dan. 3, 99; id. Matt. 24, 24; id. Joan. 2, 11 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > signum

См. также в других словарях:

  • turn the wind — (now rare) To go, move or cause to move from side to side or on a winding course • • • Main Entry: ↑wind …   Useful english dictionary

  • The Wind in the Willows (1996 film) — The Wind in the Willows UK film poster Directed by Terry Jones Produced by …   Wikipedia

  • The Wind at Dawn — is a poem set to music by the English composer Edward Elgar in 1888. The poem was written in 1880 by (Caroline) Alice Roberts, before she had met Elgar, though they were married in the year after the song was written.Alice offered the poem to… …   Wikipedia

  • The Legend of Zelda: The Wind Waker — North American box art Developer(s) Nintendo EAD …   Wikipedia

  • The Wind in the Willows — For other uses, see The Wind in the Willows (disambiguation). The Wind in the Willows   …   Wikipedia

  • Inherit the Wind — is a play by Jerome Lawrence and Robert Edwin Lee, which opened on Broadway in January 1955; a 1960 Hollywood film based on the play; and three television remakes. It was recently brought back onto Broadway in a revival. The play s title comes… …   Wikipedia

  • Gone with the Wind — This article is about the novel. For the film, see Gone with the Wind (film). For other uses, see Gone with the Wind (disambiguation). Gone With the Wind …   Wikipedia

  • Blow in the Wind — Blow in the Wind …   Википедия

  • Blowin’ in the Wind — Blowin in the Wind …   Википедия

  • Gone with the Wind (film) — Infobox Film name = Gone With The Wind image size = 215px caption = original release poster director = Victor Fleming Uncredited: George Cukor Sam Wood producer = David O. Selznick writer = Screenplay: Sidney Howard Novel: Margaret Mitchell… …   Wikipedia

  • Nausicaä of the Valley of the Wind (film) — Nausicaä of the Valley of the Wind Japanese promotional poster Kanji 風の谷のナウシカ Rōmaji …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»